Page 9 - Περίληψη γεγονότων της νεότερης ιστορίας με παραπομπές στη Θράκηκαι στις Σάπες

8

ΣΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ. ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ/ΤΟΥΡΚΙΑ:

Ιδρύεται η Εκκλησία της Βουλγαρίας (Εξαρχία), με την υποστήριξη των Ρώσων.
Σύμφωνα με σουλτανικό φιρμάνι (άρθρο 10), μία επαρχία μπορεί να φύγει από το
Πατριαρχείο αν το ζητήσουν τα 2/3 των ορθόδοξων κατοίκων της.

ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ: Το άρθρο 10 έγινε το εργαλείο για έναν σκληρό ανταγωνισμό
ανάμεσα στους Βούλγαρους και στους Έλληνες στη Μακεδονία και στη Θράκη. Η
Θράκη είναι απαραίτητη στους Βουλγάρους, γιατί χρειάζονται διέξοδο προς τη
θάλασσα. Και οι δύο πλευρές ιδρύουν σχολεία και εκκλησίες για να πείσουν τους
κατοίκους να ακολουθήσουν τη μία ή την άλλη πλευρά.

: Το 1871 εκδίδεται το βιβλίο του γιατρού Μ. Μελιρρύτου
«Περιγραφή ιστορική και γεωγραφική υπο εκκλησιαστικήν έποψιν της Θεοσώστου
επαρχίας Μαρωνείας». Σκοπός του συγγραφέα είναι να καταγράψει τους
χριστιανικούς οικισμούς της περιοχής, το δόγμα των κατοίκων (αν δηλαδή, είναι
πατριαρχικοί ή εξαρχικοί) και την ύπαρξη σχολείων και εκκλησιών στον κάθε
οικισμό. Φαίνεται δε από τη διατύπωση του κειμένου η πρόθεση ίδρυσης
εκκλησιών, όπου αυτές δεν υπάρχουν. Από το κείμενο αυτό μαθαίνουμε ότι στον
Καζά Γκιουμουλτζίνας, το ανατολικό (εξαρχικό) δόγμα, έχουν δεχτεί οι κάτοικοι
στο Τζιαδιρλί (Στρύμη, 150 χριστιανικά σπίτια). Στους υπόλοιπους χριστιανικούς
οικισμούς του καζά οι κάτοικοι είναι ορθόδοξοι (πατριαρχικοί). Αναφέρονται ως
ελληνόφωνος οικισμός το Χιρκάς (Κίρκη, 100 χριστιανικά σπίτια) και ως
βουλγαρόφωνοι οικισμοί το Καρά-Κουρτζαλί (Κρωβύλη, 50 χριστιανικά σπίτια), το
Σοφουλάρ ή Μίλιος (Ασκητές, 20 χριστιανικά και 10 τουρκικά σπίτια) και το
Καλαϊτζί-Δερέ (Κασσιτερά, 150 χριστιανικά σπίτια). Αναφέρονται επίσης, χωρίς να
προσδιορίζεται αν οι κάτοικοί τους ήταν ελληνόφωνοι ή βουλγαρόφωνοι, οι
χριστιανικοί οικισμοί Καραγάτς-κιοΐ (Διώνη, 60 σπίτια), Κιζιλάρ (Κίζαρι, 30
σπίτια), Σιτσανλί (Ποντικοί, 180 σπίτια), Γιασούτ (Ιάσιο, 15 σπίτια), Λεφετζιλέρ
(Λοφάριο, 15-19 σπίτια), Μοναστήρι (90 σπίτια) και το τσιφλίκι Εβρέν-κιοϊ
(Εβρεινός). Κοινό σχολείο και εκκλησία υπάρχουν στη Στρύμη, στη Διώνη, στην
Κρωβύλη, στα Κασσίτερό, στην Κίρκη, στους Ποντικούς και στο Μοναστήρι. Οι
εκκλησίες στη Στρύμη, στη Διώνη και στην Κρωβύλη, είναι «νεόδμητες», δηλαδή
καινούριες. Στον καζά Φερρών και Μάκρης αναφέρεται το Τσοβάν-κιοΐ
(Συκοράχη), με 86 χριστιανικά σπίτια, κοινό σχολείο και εκκλησία. Σε όλους τους
παραπάνω οικισμούς οι κάτοικοι είναι γεωργοί ή και βοσκοί. ΠΗΓΗ: Μ. Μελιρρύτου,
Περιγραφή ιστορική και γεωγραφική υπ’ εκκλησιαστικήν έποψιν της Θεοσώστου επαρχίας
Μαρωνείας, Κωνσταντινούπολη 1871, ανατύπωση με επιμέλεια Δ. Βασιλειάδη στη Θρακική
Επετηρίδα, τ. Α, Κομοτηνή 1980.