Σάπες: ο τόπος μας

Μέρος Β'

  Στις 14 Μαΐου 2013, έλαβα ταχυδρομικώς μια επιστολή και μερικές παλιές φωτογραφίες. Αρκετές από αυτές τις είχα στο αρχείο μου. Όμως δε γνώριζα κάποια πρόσωπα, χρονολογίες και τόπους. Καθώς διάβασα το γράμμα λύθηκαν αρκετές απορίες μου. Παραθέτω ολόκληρη την επιστολή και τις φωτογραφίες που υπήρχαν ... Ευχαριστώ πολύ το Νώντα Παρισίδη, που με τον κόπο του συνέβαλε στον εμπλουτισμό της ιστοσελίδας με νέο υλικό που για τους παλιούς, πιστεύω και για τους νεότερους έχει ενδιαφέρον. Ιδού η επιστολή:

Χίος 14 / 5 / 2013...

Αγαπητέ κύριε Κεραμυδά γεια σας.

Εύχομαι υγεία να έχετε πάντα και δύναμη, γιατί το έργο σας αυτό που προσφέρετε θέλει δύναμη, κουράγιο και θέληση. Ό, τι κάνει κανείς πρέπει πρώτα να το αγαπάει. Πήρα όμως φόρα και συν τοις άλλοις, απευθύνομαι και σε δάσκαλο.

Λέγομαι Παρισίδης Επαμεινώνδας (Νώντας για τους πολλούς), του Γεωργίου και της Μαγδαληνής και μιας αδερφής ονόματι Δημητρούλα. Γεννήθηκα στο "Σαψί" στις 15 Ιανουαρίου 1946, καθώς και η αδερφή μου. Οι γονείς... Ορτάκιοϊ, Δέρειο, Σαπσί, το "'Οριεντ Εξπρές" έμεινε για λίγα χρόνια στη Μέστη, στο Σιδηροδρομικό Σταθμό, όπου είχαμε και καφενείο. Γύρω στα 1957, φουντάραμε στη Χίο, όπου και είμαστε μέχρι και σήμερα, με απώλειες, αλλά και καινούριους απογόνους. Δημοτικό η αδερφή μου, Σαπσί - Μέστη, εγώ Μέστη - Χίο, μια Τεχνική Σχολή και η συνέχεια, με την ειδικότητα του ηλεκτρολόγου, ναυτικός.

Κάθε ξέμπαρκό μας, τόσο εγώ, όσο και ο γαμπρός μου Χιώτης-Μικρασιάτης στην καταγωγή, ένα μήνα στη Θράκη, τον περισσότερο καιρό στο Σαπσί. Η μητέρα μου είναι το γένος Τζανίδη, του μπάρμπα Σταύρου αδερφή. Από την ημέρα που μας είπαν τα ξαδέρφια μας, γι αυτά που δημιουργήσατε, δεν φεύγουμε από τον ιστοχώρο σας, αν και πολύ ερασιτέχνες σ' αυτά. Υπάρχει βέβαια και η βοήθεια των νεότερων.

Θέλω να επισημάνω δάσκαλε για δυο φωτογραφίες στις πατόζες. Στο αλώνισμα, πατόζα Παναγιώτη Αγγελίδη (συγγενής της μητέρας μου), δίπλα στης Λαφίνας τον πατέρα, τον Καλογιάννη, είναι ο πατέρας μου Γεώργιος Παρισίδης, μοιάζανε πολύ με το Νεραντζή (Μαλλίδη). Τις φωτογραφίες αυτές, καθώς και άλλες, θα σας στείλω. Τώρα, δάσκαλε, έχω και κάτι άλλο. Δεν ξέρω, από το διάστημα από τον καιρό που βάλατε τις διάφορες φωτογραφίες, αν σας ενημέρωσε κανείς σχετικά με αυτή, που θα σας πω για ορισμένα άτομα. Πάμε στις εκδηλώσεις και στην Πρωτομαγιά. Είναι μια φωτογραφία που γράφετε: "1951: Πρωτομαγιά στη Μέστη. Μπροστά από τη μητέρα σας κι εσάς, είναι ο πατέρας μου Γεώργιος Παρισίδης. Ανάμεσα στον πατέρα μου και το Χαράλαμπο Μαλλίδη, είναι η μητέρα μου Μαγδαληνή. Ο "τρίκυκλος" είμαι εγώ... Επαμεινώνδας , αριστερά μου ο Σταύρος Μακρής, είναι ο νονός μου και η νονά μου.

Μικρός ο κόσμος, δάσκαλε, αλλά ανεξερεύνητος! Με μεγάλη μου χαρά, σας γράφω αυτά τα λίγα. Να είστε πάντα καλά. Τους χαιρετισμούς μας από τη Χίο. Νώντας Παρισίδης.

------------------------------

Αγαπητέ μου Νώντα.... σ' ευχαριστώ πολύ για τον κόπο που έκανες και για τις πολύ χρήσιμες πληροφορίες σου, όσον αφορά τα σχόλια και τις φωτογραφίες. Ίσως βρω και άλλες φωτογραφίες με τον πατέρα σας, γιατί απ όσο κατάλαβα οι παρέες του ήταν πρόσωπα γνωστά μου και συγγενικά.



ΛΙΓΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΙ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΠΑΡΙΣΙΔΟΥ

Ο Γιώργος Παρισίδης και η γυναίκα του Μαγδαληνή έχουν την καταγωγή τους από το Ορτάκιοϊ της Ανατ. Ρωμυλίας!  Η Μαγδαληνή ήταν αδερφή του Σταύρου Τζανίδη, ο οποίος εργαζόταν ως μάγειρας στο Σταθμό Χωροφυλακής Σαπών. Την εποχή εκείνη οι Σταθμοί Χωροφυλακής είχαν ενισχυμένες δυνάμεις και γι αυτό το λόγο είχαν δικά τους μαγειρεία για την εξυπηρέτηση των ανδρών, όπου οι περισσότεροι ήταν ανύπαντροι, λόγω ηλικίας!

  Επίσης, είχαν συγγενική σχέση με την οικογένεια των Αγγελιδαίων, οι οποίοι, πριν έλθουν για εγκατάσταση στην Ελλάδα είχαν το ίδιο επώνυμο, το οποίο άλλαξε κατά τη είσοδο στην Ελλάδα. Λέγεται ότι ο λόγος ήταν το όνομα Άγγελος, ενός από την οικογένεια.

  Ο Νώντας και η Μαγδαληνή, αρχικά εγκαταστάθηκαν στο Δέρειο του Έβρου, όμως οι συγγενείς τους τους κάλεσαν να έρθουν στις Σάπες, γιατί υπήρχαν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.  Το 1940 απόκτησαν το πρώτο τους παιδί, τη Δήμητρα και το 1946 τον Επαμεινώνδα (Νώντας).  Στον τόπο μας διάλεξαν να εγκατασταθούν στο Σιδηροδρομικό Σταθμό της Μέστης, όπου είχαν καφενείο.  Την εποχή εκείνη υπήρχε μεγάλη επιβατική κίνηση των ντόπιων και ξένων επισκεπτών καθώς ήταν και σημαντικό Σταθμός διακίνησης προϊόντων που γινόταν με τα τρένα!  Μεγάλη ήταν και η κίνηση των αγροτών της περιοχής λόγω της ύπαρξης Αποθηκών σιτηρών όπου παρέδιδαν τα σιτηρά μετά τον αλωνισμό! 

  Τα δυο παιδιά του φοίτησαν στα σχολεία των Σαπών. Η Δήμητρα το Γυμνάσιο και ο Νώντας το Δημοτικό!   Το 1957, η οικογένεια αποφάσισε την μετακόμισή της στο νησί της Χίου, όπου έμειναν μόνιμα! 

  Σήμερα (2022) η Δήμητρα Παρισίδου  - Παπακωνσταντίνου, ζεί στη Χίο με τον άντρα της Νίκο, την κόρη της Δέσποινα και τα εγγόνια της Νίκο και Γιάννη.

  Ο Νώντας, εργάστηκε ως ναυτικός, ηλεκτρολόγος στα καράβια με την οικογένειά του να ζει στη Χίο. Το 2017, έφυγε από τη ζωή. Σήμερα ζουν εκεί η γυναίκα του Δέσποινα και ο γιος του Γιώργος με τη γυναίκα του Κωνσταντίνα και το γιο τους που φέρει το ίδιο όνομα του παππού! Νώντας!  Μια ακόμη κόρη του, η Μάνια (Μαγδαληνή) ζει παντρεμένη στη Χαλκίδα. Έχει ένα κορίτσι, τη Δέσποινα...

 (Ευχαριστώ την Πηνελόπη Τζανίδου για τις πληροφορίες).


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Γύρω στα 1950 έξω από το καφενείο του Γιώργου Παρισίδη στο Σιδηροδρομικό Σταθμό της Μέστης. Από τα πρόσωπα αναγνωρίζω τη Δέσποινα Σεραφειμίδου, το Νεραντζή Μαλλίδη, το Γιώργο Παρισίδη, τη γυναίκα του με την άσπρη ποδιά Μαγδαληνή. Πιθανόν ο νεαρός με την τραγιάσκα να είναι ο Άγγελος Τζανίδης. (αρχείο: Παρισίδη Νώντα).

Σάπες, γύρω στα 1949: Ο φωτογράφος φωτογραφίζεται! Όρθιος είναι ο Ανέστης Χαρισιάδης, που την εποχή εκείνη ήταν ο φωτογράφος των Σαπών. Αργότερα έφυγε στη Γερμανία ως μετανάστης. Σήμερα ζει με τη σύζυγό του στον Άγιο Γεώργιο της Μάκρης (πρώην Ντεμίρ Αλή). Το δεύτερο πρόσωπο είναιο Γιώργος Παρισίδης, πατέρας του Νώντα, στον οποίο ανήκει η φωτογραφία.

Αλώνια Σαπών γύρω στα 1950, μπροστά στην πατόζα του Παναγιώτη Αγγελίδη, την ώρα της εργασίας. Από τα πρόσωπα της φωτογραφίας ο πρώτος είναι ο Γιάννης Πέτρογλου, ο Αλέκος Χαρισιάδης, ο τρίτος με την άσπρη πετσέτα στο κεφάλι είναι ο Καλογιάννης Ευσταθόπουλος και ο τέταρτος είναι ο Γιώργος Παρισίδης. (αρχείο: Παρισίδη Νώντα).

Η φωτογραφία αυτή είναι τραβηγμένη την ίδια ώρα με την προηγούμενη. Εδώ φαίνεται πιο καθαρά ο χώρος των αλωνιών με τις θημωνιές σε διάφορα σημεία, τις γυναίκες που περιμένουν τη σειρά τους για το αλώνισμα. Το βαρέλι περιείχε νερό για τις ανάγκες του προσωπικού της πατόζας. Από τα πρόσωπα της φωτογραφίας αναγνωρίστηκαν οι: Ασημακόπουλος Χρήστος, Τζανίδης Αθανάσιος, Καλογιάννης Ευσταθόπουλος, Γιώργος Παρισίδης. Η παραγωγή σιταριού είναι του Ευσταθόπουλου και μάλιστα λέγεται ότι επρόκειτο για σκληρό σιτάρι, κάτι πρωτοποριακό για την εποχή! (αρχείο: Παρισίδη Νώντα).

Η φωτογραφία αυτή είναι τραβηγμένη την ίδια ώρα με την προηγούμενη. Εδώ φαίνεται πιο καθαρά ο χώρος των αλωνιών με τις θημωνιές σε διάφορα σημεία, τις γυναίκες που περιμένουν τη σειρά τους για το αλώνισμα. Το βαρέλι περιείχε νερό για τις ανάγκες του προσωπικού της πατόζας. Από τα πρόσωπα της φωτογραφίας αναγνωρίστηκαν οι: Ασημακόπουλος Χρήστος, Τζανίδης Αθανάσιος, Καλογιάννης Ευσταθόπουλος, Γιώργος Παρισίδης. Η παραγωγή σιταριού είναι του Ευσταθόπουλου και μάλιστα λέγεται ότι επρόκειτο για σκληρό σιτάρι, κάτι πρωτοποριακό για την εποχή! (αρχείο: Παρισίδη Νώντα). 


1951: Πρωτομαγιά στο Σιδηροδρομικό Σταθμό της Μέστης

. Πόσο μικρός γίνεται ο κόσμος. Στη φωτογραφία αυτή που τη είχα κι εγώ από αρχείο του Αλέκου Χαρισιάδη υπάρχουμε δυο πρόσωπα που δεν συναντηθήκαμε και δεν γνωριστήκαμε ποτέ! Εγώ βρίσκομαι στην αγκαλιά της μάνας μου, τριών μηνών, με τις πάνες και ο Νώντας Παρισίδης, κάτοικος Χίου, 5 χρόνων, με το ποδηλατάκι. Πρόκειται για μια φιλική παρέα που γιορτάζουν την Πρωτομαγιά. Από αριστερά επάνω ο πατέρας μου Λευτέρης, η μάνα μου Δήμητρα, ο Δημητρός με τη ντραμιτζάνα, ο Αλέκος Χαρισιάδης, (;), ο Χαράλαμπος Μαλλίδης με τη στολή του στρατιώτη, η Μαγδαληνή και ο Γιώργος Παρισίδης. Πιο πέρα ο Σταύρος Μακρής με τη γυναίκα του. Ήταν ο νονός του μικρού Νώντα.  Ανάμεσα στα μικρά και η αδερφή μου Πηνελόπη και οι κόρες του Σταύρου. (αρχείο: Νώντα Παρισίδη).

Και πάλι έξω από το καφενείο του Γιώργου Παρισίδη στη Μέστη.Μοιάζει να είναι χειμώνας. Από αριστερά: Αλέκος Χαρισιάδης, (;), Θοδωρής Αθανασιάδης, Γιώργος και Μαγδαληνή Παρισίδη, Δημητρός Γιουφτσιάδης. Κάτω: Χαράλαμπος Μαλλίδης, (;), Χαράλαμπος Χαριτόπουλος. Ο μικρός μάλον είναι ο Νώντας.

Σάπες, γύρω στα 1951 έξω από το κρεοπωλείο του Βασιλείου Κυριαζίδη. Όσο κι αν σας φανεί περίεργο το κτίσμα αυτό υπάρχει και σήμερα (κλειστό) χωρίς αλλαγές. Από τα τσιγκέλια κρέμονται τα δυο αρνιά. Τότε δεν υπήρχαν ψυγεία στα κρεοπωλεία και τα κρέατα κρέμονταν από τα τσιγκέλια. Για να μην κάθονται οι μύγες πάνω τους είχαν έναν μικρό υπάλληλο, που τις έδιωχνε με μια αλογουρά! Σχετικά γράφει στην αυτοβιογραφία του ο Κώστας Βραδέλης: "Στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού, θυμάμαι δούλεψα τσιράκι στο κρεοπωλείο του Νίκου Καραθανάση και η δου­λειά μου ήταν να διώχνω τις μύγες από τα κρέατα με την αλογοουρά. Την Παρασκευή μετά το παζάρι, όσα κρέατα περίσσευαν, τα δίναμε στον διπλανό φούρνο του Θεμελή και τα που­λούσαμε την άλλη εβδο­μάδα σαν ψητό. Γιατί δεν υπήρχαν ψυ­γεία για να διατηρούνται τα κρέατα".

Στη φωτογραφία οι: Σαρή Σακάλ (τσαγκάρης), Γιώργος Παρισίδης, Γκιουβέτσας (καφετζής) και ο Βασίλης Κυριαζίδης. (αρχείο: Νώντα Παρισίδη).

Kαφέ Παρισίδη στη Μέστη, στα 1955. Εδώ, φαίνεται πιο καθαρά από όλες τις άλλες φωτογραφίες το καφενείο και μάλιστα και η επιγραφή με γράμματα επάνω στον τοίχο! Από τα πρόσωπα αναγνωρίστηκαν οι: Γιώργος Παρισίδης, η Μαγδαληνή, η Δημητρούλα και ο γιος Νώντας Παρισίδης. 

Μέρος ΙΙ

Σελιδομετρητής

Web Hits


Έλα στο Ι μέρος