Για να μπορέσω να είμαι ακριβής στις πληροφορίες για τον Οδηγισμό στις Σάπες την προπολεμική περίοδο, δηλαδή πριν από το 1940, απευθύνθηκα στις Ζωή Χατζηθεοδώρου και Ζωή Καφετζή, που υπήρξαν ενεργά στελέχη της εποχής. Μόλις πάρω τα κείμενα θα τα δημοσιεύσω. Τι ίδιο θα κάνω και για τις υπόλοιπες περιόδους.

  Προς το παρόν θα σας παρουσιάζω φωτογραφίες σχετικές με τον οδηγισμό στις Σάπες, που βρήκα από διάφορες πηγές.

   Αυτή η φωτογραφία είναι η πιο παλιά που βρήκα σχετικά με τον οδηγισμό. Είναι από το 1947 και ανήκει στη Λαφίνα Ευσταθοπούλου Δημητριάδη.   Συγκέντρωση της ομάδας του ΣΕΟ Σαπών. Ήταν η εποχή που ακόμη δεν είχαν στολές οδηγικές. Η παρουσία στρατιωτικών δείχνει την υποστήριξη του στρατού στις δραστηριότητές του Σ.Ε.Ο. με μεταφορικά και άλλα μέσα. Έφορος ήταν η Ζωή Χατζηθεοδώρου, "Σοφό Πουλί" η Κατίνα Μιλτσιάδου και αρχηγός Οδηγών Η Τασούλα Κυριαζίδου. Η Κ. Μιλτσιάδου δίπλα στον αξιωματικό. 

Σάπες 1948 ή '49. Στο χωριό των Αρριανών. Μεσούντος του Εμφυλίου. Μέλη του ΣΕΟδηγών Σαπών με άλλες κυρίες. Μάλλον πρόκειται για επίσκεψη στα πλαίσια κοινωνικής δράσης του Σώματος. Πίσω ξεχωρίζει μια σκηνή του στρατού με το σχήμα του Σταυρού να ξεχωρίζει. Από πληροφορίες πρόκειται για στρατιωτική σκηνή που εξυπηρετούσε ανάγκες νοσηλείας στρατιωτών. Από αριστερά αναγνωρίστηκαν οι: Μιλτσιάδου Κατίνα, (σοφό πουλί), Τσολακίδου Χρυσάνθη, δασκάλα και μέλος του Οδηγισμού, Κωνσταντάρας, Διοικητής του Τ.Ε. Σαπών, Καραμουσαλίδης Δημήτριος και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου Καραμουσαλίδου-Καραθανάση Σταματία, Κηπουρού Ελένη, Τσιτσιπάπα Ελένη.  Ο Τσιτσιπάπας Γεώργιος, δντής του Δημοσίου Ταμείου και Ζωή Καφετζή, Οδηγός του ΣΕΟ.   Ευχαριστώ την κ. Μιλτσιάδου-Γαργατοπούλου Κατερίνα για την όμορφη φωτογραφία που μου έστειλε. 

Από τα αρχεία του Τοπικού Τμήματος Σαπών ανακαλύπτουμε ότι για πρώτη φορά φαίνεται να λειτουργεί ο Οδηγισμός στις Σάπες το 1947. Αρχηγός της Ομάδας η Ζωή Ζατζηθεοδώρου. Σοφό πουλί ήταν η Κατίνα Μιλτσιάδου και αρχηγός Οδηγών η Τασούλα Κυριαζίδου.
ΤΟΠΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΣΑΠΩΝ
23/11/1949
Πρόεδρος: Σοφία Χαστά, Έφορος: Ψαθά Αλκμήνη, Γραμ: Ιωαννίδου Ελένη, Ταμίας: Καραθανάση Σταματία. Μέλη: Χατζοπούλου Βαρυτίμη, Αγγελίδου Χρυσούλα, Μιντίδου Δέσποινα, Χ"θεοδώρου Αναστασία.

Από θεατρική παράσταση μετά από συνεργασία Προσκόπων και Οδηγών των Σαπών στο Δημοτικό Σχολείο Σαπών. Θυμάμαι ότι μετά την προσθήκη δύο ακόμη αιθουσών το 1949  ή '50 στο σχολείο οι οποίες άνοιγαν με αναδιπλούμενες πόρτες και γινόταν μια μεγαλη. Εκεί υπήρχε μόνιμη σκηνή υπερυψωμένη, που βοηθούσε στην τέλεση θεατρικών παραστάσεων. Εκεί λοιπόν, γύρω στο 1950 δόθηκε μια ακόμη παράσταση προϊόν συνεργασίας Οδηγών και προσκόπων. Το θέμα ήταν εμπνευσμένο από το έπος τοι 1940, που τότε ήταν ακόμη πολύ πρόσφατο. Οι παραστάσεις τότε ήταν πολύ προσεγμένες και συγκέντρωναν πολλούς θεατές. Ήταν μια αληθινή γιορτή για τον τόπο και θέμα για συζητήσεις. Από τη φωτογραφία και από τις αμφιέσεις των νέων μπορείτε να καταλάβετε το νόημα της παράστασης.  Από τα πρόσωπα, αναγνωρίζω από αριστερά τους/τις: Γιώργο Λιπορδέζη, Τόζιο Πασχαλίδη, Θεόδωρο Γιόγκατζη, Κατίνα Μιλτσιάδου και Ξανθούλα Χαριτοπούλου.  [Αρχείο φωτο: Κατερίνα Μιλτσιάδου-Γαργατοπούλου]

  Γύρω στα 1949-50. Η φωτογραφία ανήκει στο αρχείο του Κώστα Γιουφτσιάδη. Φαντάζομαι ότι θα είναι από τις σπάνιες του είδους. Στη φωτογραφία παρατηρούμε ομάδα προσκόπων και οδηγών καθώς πηγαίνουν σε μια από τις καθιερωμένες εκδρομές. Μόνον οι πρόσκοποι φορούν στολές αφού ακόμη το Σ.Ε.Οδηγών Σαπών δεν είχαν οδηγικές στολές.

Γύρω στα 1951. (αρχείο Κώστα Γιουφτσιάδη).  Από τα αρχεία του ΣΕΟ Σαπών διαβάζω ένα απόσπασμα: "Χάρις στην αρχηγό Ζωή Ρετάλη, ο Γενικός Διοικητής Βορείου Ελλάδος" εδώρισε μεγάλο αριθμό σάκκων ζαχάρεως, που επουλήθη, και με μέρος του προϊόντος αγοράσθησαν στολές. Το υπόλοιπον (7.000.000 δρχ) αποτέλεσε την περιουσία του Τμήματος". Την εποχή εκείνη Έφορος ήταν η Αλκμήνη Ψαθά (πάνω από τον πρόσκοπο), αρχηγός η Ζωή Ρετάλη (2η), Γραμ. η Χρ. Τσιτσιπάπα (δεξιά της Αλκμήνης). Η Οδηγός φοράει στολή, άρα είναι περίοδος του 1951. Η Σταματία Καραμουσαλίδου-Καραθανάση, Ταμίας.

Moναδική φωτογραφία από την ομάδα του Σ.Ε.Ο. Σαπών. Εδώ φωτογραφίζεται η ομάδα των νεαρών κοριτσιών με τις καινούριες στολές. Η φωτογραφία ανήκει στο αρχείο του Ανδρέα Καφετζή. Πρόσωπα που αναγνωρίζω είναι η θεία μου Καλλιόπη Μαλέ, Ελ. Βαλασιάδου,  Στ. Παπαλοΐζου, Ζωή Καφετζή, Ματούλα Κηπουρού, Ξανθ. Χαριτοπούλου, Κ.Μιλτσίδου, Τ. Κυριαζίδου (αρχηγός Οδηγών), Στ. Γιουφτσιάδου,

Συνέχεια στη 2η Σελίδα