Σάπες, γύρω στα 1969. Αναμνηστική φωτογραφία με τη γιαγιά Μαρία, την εγγονή επίσης Μαρία και ο ευτυχής παππούς Νίκος, που όλα τα παιδιά της ηλικίας μου τον αποκαλούσαμε "μπαρμπα-Νίκο". Το περίπτερο βρισκόταν στην πλατεία, αριστερά στην αρχήτου δρόμου προς το Δημοτικό Σχολείο. Εκεί παρέμεινε για πολλά χρόνια έως ότου έγινε η διάνοιξη του δρόμου και το περίπτερο μεταφέρθηκε μπροστά από το υφασματοπωλείο του Ιδρίζ Αμέτ (σήμερα έχει κατεδαφιστεί), περίπου απέναντι από την Εθνική Τράπεζα. (Αρχείο Μαρίας Κουσίδου).

Σάπες, γύρω στα 1950 με '51.  Στο περίπτερο του Νίκου Κουσίδη. Ήταν έκπληξη για μένα η φωτογραφία αυτή. Μου την έστειλε ο συντοπίτης μου Παύλος Τσιροζίδης, τον Ιανουάριο του 2018. Ο ίδιος μου αποκάλυψε και τα ονόματα των περισσοτέρων. Αρχίζοντας από δεξιά, βλέπουμε το Νίκο Κουσίδη, δίπλα του ο Πολυχρονιάδης Γιώργος, γνωστός σε μας "Τζώτζης", ο μετέπειτα δήμαρχος Σαπών για 12 χρόνια. Ο διπλανός φίλος του είναι προς το παρόν αδιευκρίνηστο το όνομά του, αλλά θα βρεθεί. Ο ηλικιωμένος άνθρωπος είναι ο "μπαρμπα-Ηλίας", που τότε είχε καφενείο, ακριβώς δίπλα στο περίπτερο (κάτι που δεν γνώριζα μέχρι τώρα). Τα μικρά παιδιά είναι τα δίδυμα "Κρυσταλλάκια", όπως μου τα φανέρωσε ο Παύλος!  Ενδιαφέρον παρουσιάζει το το πίσω μέρος της φωτογραφίας που απεικονίζει τη σημερινή οδό Μπακάλμπαση, προς τα Αρριανά.  (Αρχείο: Παύλου Τσιροζίδη).

Στο περίπτερο του Νίκου Κουσίδη, γύρω στα 1970:  Τρεις φίλοι και επαγγελματίες, λίγα μέτρα ο ένας από τον άλλο κάθονται στο τραπεζάκι ακούγοντας μουσική από το μικρό τρανζίστορ. Αριστερά ο Σταύρος Μακρής, ράφτης που το ραφείο του ήταν λίγα μέτρα προς τα αριστερά. Ο Αλέκος Χαρισιάδης, φωτογράφος και ζαχαροπλάστης ή μάλλον θα έλεγα παρασκευαστής γιαουρτιού, για αρκετά χρόνια. Τα γλυκά που πωλούσε τα αγόραζε έτοιμα και συσκευασμένα. Δίπλα του ο Νίκος Κουσίδης, ο περιπτεράς. Η παρέα τους εκείνες τις στιγμές ήταν μια ανάπαυλα στην καθημερινότητα και τη μονοτονία της δουλειάς. (Αρχείο: Αλέκου Χαρισιάδη).

Σάπες, γύρω στα 1960, στην αυλή του σπιτιού τους ο Νίκος Κουσίδης, η γυναίκα του Μαρία και πίσω τα δυο του κορίτσια Ελένη και Παρθένα, με τη μαθητική ποδιά. Λείπει ο μεγάλος γιος Γιώργος, που αν κρίνω από την αμέσως πιο κάτω φωτογραφία ήταν φαντάρος. [Αρχείο: Εύη Παπαδοπούλου]

Στο περίπτερο του Νίκου οι δυο αδελφές Παρθένα και Ελένη μαζί με κάποιον εξάδελφό τους (Κουσίδης και αυτός) ανεψιός του μπαρμπα-Νίκου από την Κοζάνη. Υπηρετούσε τη θητεία του τα χρόνια εκείνα. Αρχικά νόμισα ότι ήταν ο Γιώργος, ο αδερφός των κοριτσιών, αφού η ομοιότητα είναι εντυπωσιακή. Υπολογίζω ότι η φωτογραφία είναι τραβηγμένη γύρω στα 1960-61. [Αρχείο: Εύη Παπαδοπούλου].

Την παραπάνω φωτογραφία την έχω στο  αρχείο μου πολλά χρόνια. Επέλεξα να την παρουσιάσω εδώ γιατί είναι η μοναδική που διαθέτω και που περιλαμβάνει το ζευγάρι Λευτέρη Κουσίδη και Κυριακή [Κούλα] (δεξιά από τη γιαγιά). Ήταν οι γονείς του Νικολάκη. Για την ιστορία τα άλλα πρόσωπα είναι: ο Τουρασανίδης Γιώργος , ο γαμπρός Κυριάκος Τουρασανίδης και η νύφη Ευανθία. Η γιαγιά Χαρίκλεια. Δίπλα της η Κυριακή, η Ελευθερία Σαμίδου-Πέτρογλου, η Γιαννοπούλου-Κεσκεσιάδου Θεοδώρα, Κάτω: ο Λευτέρης Κουσίδης, με τη λύρα και η Σοφία Κεσκεσιάδου, η συμμαθήτριά μου.  Όσο για τη χρονιά, μόνο έναν υπολογισμό μπορώ να κάνω. Γύρω στα 1969-70, υπολογίζοντας την ηλικία της Σοφίας!!!

Σάπες 01/05/1965: Η ημερομηνία της φωτογραφίας μας παραπέμπει στη γιορτή της Πρωτομαγιάς, ωστόσο όταν οι συνθήκες το απαιτούσαν η δουλειά δε σταματούσε ούτε την ημέρα της εργατικής πρωτομαγιάς.  Κεντρικό πρόσωπο της φωτογραφίας είναι ο Λευτέρης Κουσίδης (+1929-1998), ο άνθρωπος με το κοστούμι. Για πολλά χρόνια ήταν ο Πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Σαπών, τα μέλη του οποίου του είχαν μεγάλη εμπιστοσύνη, αφού τον έξελεγαν συνεχώς. Ήταν το τρίτο κατά σειρά  παιδί του Νίκου Κουσίδη. Με τη γυναίκα του Κούλα, το γένος Τουρασανίδη, απέκτησε ένα γιο, το Νίκο.  [ΑΡΧΕΙΟ Γ. ΨΩΜΙΑΔΗ]

Σάπες γύρω στα 1960 - '61.  Ο μικρός Νικολάκης σε άψογη ποδοσφαιρική εμφάνιση.  Από τόσο μικρός έδειξε την αγάπη και το ταλέντο του στο ποδόσφαιρο. Ποιος να φανταζόταν το πόσο σύντομη θα ήταν η ζωή του άτυχου Νίκου που βύθισε την οικογένεια και τους συγγενείς στο πιο βαρύ πένθος...   [Αρχείο: Εύη Παπαδοπούλου]

Σάπες: 1969-70.  Η μαθητική ποδοσφαιρική ομάδα του Γυμνασίου Σαπών. Ο πρώτος από αριστερά (όρθιοι) είναι ο Νίκος Κουσίδης, +(1956-1976), εγγονός του "μπαρμπανίκου".  Δυστυχώς έξι χρόνια μετά η μοίρα χτύπησε βαριά την οικογένεια με τον απροσδόκητο θάνατό του σε τροχαίο δυστύχημα, που την εποχή εκείνη ήταν ποδοσφαιριστής της τοπικής ομάδας ΕΛΠΙΔΑ.  Ένα από τα αναρίθμητα παλλικαράκια που τόσο άδικα χάθηκε σκορπώντας μαύρο, βαρύ πέπλο στις ψυχές των συγγενών και φίλων! [ΑΡΧΕΙΟ ΣΤΕΛΙΟΥ ΚΕΣΚΕΣΙΑΔΗ].

Στο Κίζαρι γύρω στα 1955, ίσως και πιο παλιά. Το συμπέρασμα από το μαθητικό καπέλο του Γυμνασίου. Οι γνώσεις των αδελφών Κουσίδη στην ποντιακή λύρα ήταν οικογενειακό ταλέντο. Στη φωτογραφία φαίνονται  νέες και νέοι του χωριού να χορεύουν στους ποντιακούς ρυθμούς  του λυράρη Γιώργου Κουσίδη.  [ΑΡΧΕΙΟ: ΜΑΡΙΑΣ ΚΟΥΣΙΔΟΥ]

Σάπες γύρω στα 1965. Δεν μπορώ να προσδιορίσω με σχετική ακρίβεια τη χρονολογία αυτής της φωτογραφίας. Υποθέτω πως είναι γύρω στα 1965. Στην καρέκλα είναι ο Γιώργος Κουσίδης  (+1937-2017) σε αρκετά νεαρή ηλικία, παρέα με δυο φίλους εκ των οποίων αναγνωρίζω τον Ηλία (Λιάκο) Γιαννόπουλο. Για το δεύτερο δεν είμαι βέβαιος. Ο Γιώργος, ήταν το τέταρτο στη σειρά παιδί του Νίκου Κουσίδη.  Παντρεύτηκε την Αλεξάνδρα Παπαθανασίου, με καταγωγή από τη Φλώρινα. Απέκτησαν δυο κορίτσια, τη Μαρία και τη Νικολλέτα.

Από το γάμο του Συμεών Παπαδόπουλου με την Παρθένα Κουσίδου στα Χανιά.  Ο Συμεών γεννήθηκε στα Λιβερά της Ξάνθης το 1935. Ήταν ένα χωριό που από το 1960 οι κάτοικοί του άρχισαν να το εγκαταλείπουν. Σήμερα είναι ακατοίκητο! Ήταν αστυνομικός και υπηρέτησε στο Αστ. Τμήμα Σαπών. Εκεί γνώρισε την Παρθένα με την οποία παντρεύτηκε και απέκτησαν δυο παιδιά, το Γιάννη και την Εύη. Δυστυχώς και οι δυο έφυγαν από τη ζωή πολύ νωρίς... Ο Συμεών το 1993 και η Παρθένα το 2000 και οι δυο στα 58 τους χρόνια!!!   Η ζωή τους έμοιαζε σαν ένα καράβι που πέρασε μέσα από μεγάλα κύματα,  εξαιτίας μιας δύσκολης πολιτικής κατάστασης, χωρίς να φταίνε σε τίποτα οι δυο τους!!!

Σάπες, γύρω στα 1960. Εποχή που οι γεωργοί ετοιμάζουν τα σπορεία του καπνού, Χρειάζεται ειδική επεξεργασία του εδάφους, καθαρισμός από πέτρες, διαμόρφωση παρτεριών, λίπανση και ακολουθεί η σπορά. Καθημερινό πότισμα και μετά αφού φυτρώσουν τα φιντάνια ακολουθεί η μεταφορά τους και η φύτευση στο καπνοχώραφο. Μια διαδικασία συστηματική και επίπονη, μέχρι να φτάσει η ώρα να πωληθεί και να εισπράξει ο αγρότης την αμοιβή των κόπων του! Στη φωτογραφία, την ώρα του ποτίσματος,  η Κούλα, σύζυγος Ελευθερίου Κουσίδη, με χαρούμενη διάθεση αντιμετωπίζει το φωτογραφικό φακό. Τέτοιες εικόνες δεν πρόκειται να ξαναδούμε και ο λόγος είναι ότι η καλλιέργεια του καπνού έχει περιοριστεί και ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά οι εντόπιοι μουσουλμάνοι της περιοχής.  

ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ