To στόλισμα του Επιτάφιου τη Μεγάλη Εβδομάδα.

  1950 ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ.  Στον ιερό ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. 

  Στην αυλή της εκκλησίας διακρίνονται ο ιερέας του ναού Απόστολος Μαλλές, ο παππούς μου, με τον καντηλανάφτη τον Παναγή. Τη Μεγάλη Παρασκευή, μάζευαν όλες οι κοπέλες λουλούδια και τρέχανε στην εκκλησιά να στολίσουνε τον επιτάφιο με βιολέτες, τριαντάφυλλα και πασχαλιές. Το πένθος ήτανε μεγάλο.

  Όλες οι γυναίκες φορούσανε σκούρα φορέματα για πένθος και ξενυχτούσανε στην εκκλησιά για να φυλάξουν το λείψανο του Χριστού και σιγομουρμούριζαν το μοιρολόγι «Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα». Η περιφορά του επιταφίου ήταν πολύ ωραία. Τα παιδιά του σχολείου έψελναν τα εγκώμια και οι μυροφόρες έριχναν τα λουλούδια που είχαν περισσέψει από το στόλισμα του επιταφίου. Η καμπάνα κτυπούσε λυπητερά. Το πένθος για το Χριστό ήτανε πολύ μεγάλο.

 Ολόκληρη την ημέρα ούτε έτρωγαν ούτε έπιναν νερό. Μόνο, όταν τελείωνε ο επιτάφιος και γυρνούσαν στο σπίτι, τότε έτρωγαν νερόβραστα και έπιναν νερό! Οι κοπέλες της κωμόπολής μας με τα πανεράκια (μυροφόρες) στα χέρια, γεμάτα με τα πέταλα των λουλουδιών είναι έτοιμες να ραντίσουν τον επιτάφιο, ένα έθιμο που σήμερα δεν τηρείται.

 Τη φωτογραφία μου την έδωσε η κ. Λαφίνα Δημητριάδη.

Πάσχα στις Σάπες

28 Απριλίου 1935. Η φωτογραφία αυτή ανήκει στο αρχείο του Γιώργου Λιπορδέζη. Παρατηρώντας πιο προσεκτικά διαπίστωσα ότι αυτή και η αμέσως πιο κάτω φωτογραφία είναι της ίδιας ημέρας. Κάποια πρόσωπα υπάρχουν και στις δυο. Ο Γιώργος Λιπορδέζης είχε την πρόνοια να γράφει από πίσω ονόματα και χρονολογίες. Η χρονολογία είναι 28 Απριλίου 1935. Ήταν ημέρα Πάσχα και η παρέα φίλων ανηφόρισε προς το "Δεντράκι", που από τότε ήταν τόπος αναψυχής για τους Σαπαίους. Τα πρόσωπα που εικονίζονται είναι: Γιώργος Μπακιρτζής, Γιώργος Λιπορδέζης, Ιωάννης Ν. Πίνιος, Διογένης Τζανίδης, Κων/νος Ζαμπογιάννης, Άγγελος Βραδέλης. Κάτω: Κιουργιάν (Αρμένος), Ευστρ. Μπακιρτζής, Σάββας Κοζίδης, θεόδωρος Βαφειάδης, Ιωάννης Μιχεμπάς, Ιωάννης Α. Πίνιος.

Σάπες 1935 - Πάσχα στις Σάπες. Μια μοναδική φωτογραφία από το 1935. Παρέα φίλων στο δενδράκι τσουγκρίζουν τα πασχαλιάτικα αυγά. Από την παρέα αυτή δεν αναγνωρίζω κανένα. Τη φωτογραφία μου έδωσε το 1996, ο Γιάννης Μιχεμπάς, που είναι ανάμεσα στα φωτογραφιζόμενα πρόσωπα. Ο Μιχεμπάς ασχολήθηκε με το εμπόριο στις Σάπες. Μετά το 1950 έφυγε στην Κομοτηνή. Γνωρίζω το γιο του Δημοσθένη που ήταν οδοντίατρος στην Κομοτηνή. (μετά από σύγκριση των δυο παραπάνω φωτογραφιών, όπου ταιριάζει η χρονολογία και κάποια πρόσωπα υπάρχουν και στις δυο, βγαίνει το συμπέρασμα ότι είναι φωτογραφίες της ίδιας ημέρας). 

   1963 Πάσχα στις Κασσιτερές. Ο οικισμός των Κασσιτερών είναι μια καταπράσινη περιοχή ιδανική αυτή την εποχή για την πασχαλιάτικη διασκέδαση και για το ψήσιμο του οβελία. Όσες οικογένειες κατάγονταν από εδώ δεν έχαναν την ευκαιρία να οργανώσουν την οικογενειακή γιορτή τους στην καταπράσινη φύση. Στη φωτογραφία αυτή βλέπουμε το ψήσιμο του αρνιού τον Απρίλιο του 1963, πριν από 50 χρόνια να γίνεται από τον Τάκη Ρεφειάδη και να παρακολουθούν τα άλλα μέλη συγγενικών οικογενειών. Αναγνωρίζω το μικρό Θανάση, τον αδερφό του Πέτρο και τη μητέρα τους Θοδώρα Ρεφειάδου. Κάπου εκεί βρίσκεται και ο Χαράλαμπος. Έχω την εντύπωση ότι σ' αυτό το γλέντι ήμουν κι εγώ με τη δική μου οικογένεια. Θυμάμαι ότι σε μια τέτοια πασχαλιάτικη γιορτή συμμετείχαμε κι εμείς.

Σάπες: Κυριακή του Πάσχα στις 25 Απριλίου 1965.  Αν και ήταν χρόνια πιο δύσκολα από τα σημερινά, οι άνθρωποι προσπαθούσαν να φτιάξουν καλύτερη τη ζωή τους και να ζήσουν σε κάθε ευκαιρία στιγμές ξένοιαστες και χαρούμενες  μαζί με φίλους και γνωστούς. Το Πάσχα ήταν μια από τις καλές στιγμές, αφού το πατροπαράδοτο  έθιμο της  σούβλας είχε και τότε τις δόξες του.  Εδώ σ' αυτήν την αυλή έμενε η οικογένεια του Αλεξίου, που ήταν χωροφύλακας (δεξιά). Στο διπλανό σπίτι έμενε ο διοικητής του Τ.Ε.Α. Σαπών Κονδυλάκης Πέτρος (καθιστός). Άλλη οικογένεια που βλέπω είναι του Καρυπίδη (δάσκαλος) με τα δυο του παιδιά. Δίπλα του ο μεγάλος γιος Γιώργος Αλεξίου. Όρθιες από αριστερά η συμμαθήτριά μου Στέλλα Κονδυλάκη στην αγκαλιά της δασκάλας Μαρίκας Καρυπίδου, που τότε ήταν και δική μου δασκάλα (ακόμη θυμάμαι τον ήχο των χεριών της στα μάγουλα, αλλά πάντα την αγαπούσα και τη σεβόμουν. Δίπλα μια άλλη δασκάλα, η Παναγιώτα Μιχαηλίδου Παναγοπούλου και δίπλα της η Σοφία Κονδυλάκη, η μεγαλύτερη κόρη. Δεξιά η σύζυγος Κονδυλάκη. (;), Με τη γραβάτα ο Δρακούλης, το τρίτο από τα 4 παιδιά της οικογένειας Αλεξίου και δίπλα του η μητέρα του. Το στρατιώτη δεν το γνωρίζω. (αρχείο φωτογραφίας Γιώργου Ψωμιάδη).