Στις αρχές του 2012, έγινε η πρώτη επαφή με το Ζαμπογιάννη Θεόδωρο, γιατρό, ο οποίος γεννήθηκε στις Σάπες και σήμερα ζει και εργάζεται στο Σχηματάρι Αττικής. Ήταν για μένα μια έκπληξη, που μιλούσα με έναν άνθρωπο, που τον γνώριζα εξ ονόματος από τότε που ήμασταν παιδιά στις Σάπες. Ο ίδιος με την οικογένειά του έφυγαν από τις Σάπες για την Κομοτηνή το 1962.  [περισσότερα εδώ]

 Πατέρας του ήταν ο Μιχάλης, ένα από τα παιδιά του Θεόδωρου Ζαμπογιάννη από τη Λαΐστα Ζαγορίου Ηπείρου. Από το ίδιο μέρος καταγόταν και ο ίδιος, αλλά σε νεαρή ηλικία (1926) ήρθε και εγκαταστάθηκε στις Σάπες.  Ο πατέρας του ήδη ήταν εγκατεστημένος από το 1920 στις Σάπες. Το 1939 παντρεύτηκε την Παρασκευή Αμπατζή του Πέτρου, η οποία καταγόταν από προσφυγική οικογένεια από την Μπήγα της Μικράς Ασίας (Δαρδανέλλια), που ήρθαν στην Ελλάδα μετά τη γενοκτονία των Ελλήνων το 1922. Ο ίδιος ήταν από τους εγγράμματους ανθρώπους της εποχής και μάλιστα έδειξε ενδιαφέρον και δραστηριοποιήθηκε με το κοινά του τόπου. Αλλά και η Παρασκευή ήταν από τις γυναίκες που δεν έμεναν κλεισμένες στο σπίτι. Συνεργαζόταν με άλλες συντοπίτισσες στις Σάπες, όπου και ίδρυσαν ένα σωματείο με την ονομασία "Φιλόπτωχος Αδελφότης Σαπών". Το κοινωνικό της έργο εκείνη την εποχή ήταν σημαντικό, αφού πέρα από τις άλλες δραστηριότητες βοήθησαν με πολλούς τρόπους παιδιά και γυναίκες των πιο φτωχών οικογενειών.

 Ο Μιχάλης Ζαμπογιάννης, επαγγελματικά συμμετείχε αρχικά στην οικογένειακή επιχείρηση του πατέρα του στο σησαμελαιοτριβείο κ.λ.π. και αργότερα, γύρω στα 1938, πριν από τον πόλεμο αγόρασε δικό του οικόπεδο όπου έχτισε το δικό του σησαμελαιοτριβείο. Όμως τον πρόλαβε ο πόλεμος. Επιστρατεύτηκε για να πολεμήσει στην Αλβανία με το 29ο Σύνταγμα Πεζικού. Εκεί τραυματίστηκε σοβαρά και επέστρεψε, μετά την ανάρρωσή του σε στρατιωτικό νοσοκομείο, στις Σάπες ζώντας πια  τα δύσκολα χρόνια της κατοχής. Λέγεται ότι τον έσωσε ένας μουσουλμάνος συμπατριώτης του, ο οποίος τον πήρε στην πλάτη του και τον μετέφερε σε ασφαλές σημείο. Αξίζει να αναφέρω ότι μετά την απελευθέρωση, παρ' ότι του προτάθηκε να βγάλει σύνταξη αναπήρου πολέμου, το αρνήθηκε! Συγκρίνετε το γεγονός αυτό με χιλιάδες νεοέλληνες που μέχρι τώρα ελάμβαναν συντάξεις τυφλών, κωφών και αναπήρων, ενώ δεν είχαν καμιά πάθηση! Κατά τη διάρκεια της κατοχής ένας φίλος του μουσουλμάνος, ο Ομέρ Αγάς, το βοήθησε να επιζήσει δίνοντάς του στάρι με πίστωση!  Μετά τη λήξη του πολέμου και τη φυγή των Βουλγάρων επαναδραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά, αγωνιζόμενος να σταθεί στα πόδια του με όλες τις δυνάμεις του. Σταδιακά ολοκλήρωσε την επαγγελματική του στέγη με το χτίσιμο σπιτιού στον πρώτο όροφο. 

  Από τη γυναίκα του Παρασκευή, απόκτησε τρία παιδιά, τη Σταματία, την Παρασκευή και το Θεόδωρο. Το 1962 η οικογένεια μετακόμισε για την Κομοτηνή και αργότερα στη Θεσσαλονίκη.

  Στη συνέχεια αναρτώ διάφορες φωτογραφίες που οι περισσότερες έχουν σημαντική αξία, αφού πέρα από τα οικογενειακά και φιλικά πρόσωπα που υπάρχουν, δίνουν μια ζωντανή και αληθινή εικόνα της εποχής εκείνης.  Ο φίλος που θα παρακολουθήσει την κάθε φωτογραφία έχει σημασία να προσέξει το ενδυματολογικό μέρος, την κοινωνική ζωή που απεικονίζουν αυτές. Με τον τρόπο αυτό μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να μελετήσει τον τρόπο ζωής των ανθρώπων που βίωσαν μια εποχή, δύσκολη και σκληρή, αλλά δημιουργική και ζωντανή. Αυτοί οι άνθρωποι με τις προσπάθειες και τον καθημερινό μόχθο τους δημιούργησαν έναν τόπο αυτάρκη σε πολλά πράγματα που οι σημερινοί συντοπίτες μου πολύ θα ήθελαν να μοιάσουν!

  [Ευχαριστώ το Θεόδωρο Μ. Ζαμπογιάννη για τη ευγενική του διάθεση να με βοηθήσει με την παροχή τόσο σημαντικών πληροφοριών και φωτογραφιών. 

Φωτογραφίες από το αρχείο του Μιχαήλ Ζαμπογιάννη

Σάπες 1939: Λίγο πριν την κήρυξη του πολέμου. Ο Μιχαήλ Ζαμπογιάννης του Θεοδώρου και της Σταματίας και η Παρασκευή Αμπατζή του Πέτρου και της Φεβρωνίας. Νεόνυμφοι 1939. 

 Ηρώο Σαπών 1925.  Μοναδική και σπάνια φωτογραφία της εποχής που δείχνει ποιο ήταν το πρώτο ελληνικό ηρώο των Σαπών. Είναι η μοναδική φωτογραφία τουλάχιστον στο δικό μου αρχείο που δείχνει το συγκεκριμένο σημείο. Από τα πρόσωπα γνωστός είναι ο Μιχαήλ Ζαμπογιάννης με τη στολή του απλού στρατιώτη. Στη μέση ο κύριος είναι άγνωστος και κρατά με ιδιαίτερο καμάρι ένα κυνηγετικό δίκανο, ένα από τα 2-3 που υπήρχαν τότε, σπάνιας αξίας, ιδιοκτησίας της οικογένειας Ζαμπογιάννη. Ήταν ένα όπλο φερμένο από την Ήπειρο. Το άλλο πρόσωπο είναι και αυτό άγνωστο, ίσως κάποιο φιλικό άτομο.

1939: Σάπες - "Δενδράκι". Λίγους μήνες πριν ξεσπάσει ο μεγάλος πόλεμος μια όμορφη στιγμή του Μιχάλη Ζαμπογιάννη με τη γυναίκα του Παρασκευή. Το μικρό αγόρι είναι ο ανεψιός του Δημήτριος Σκοπιανός, ο πατέρας του Αλέκου Σκοπιανού, που έχει το "μάρκετ" δίπλα στην Εθνική Τράπεζα. Για το κοριτσάκι δεν έχω πληροφόρηση. Το "Δενδράκι" από τότε ήταν ο τόπος αναψυχής των Σαπαίων. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το φόντο της φωτογραφίας όπου μπορούμε να ξεχωρίσουμε τη νεόδμητη τότε εκκλησία, λίγο το Δημοτικό Σχολείο και μερικά σπίτια. Φαίνεται καθαρά τα ελάχιστα σπίτια που υπάρχουν στα βόρεια της εκκλησίας.

29/08/2012: Στο facebook σχολίασε η Ανθή Μαζαράκη τα εξής: Anthi Mazaraki Αχ η μανα μου πρεπει να ειναι....Γλυκερια Καπζαλα... Άρα με την παρέμβαση της κόρης του κοριτσιού που κρατάει ο Μιχάλης Ζαμπογιάννης είναι η Γλυκερία Καπζάλα!!! Η ιστορία ζωντανή!!!

1940 - 29o Σύνταγμα Πεζικού στην Κομοτηνή. Είναι οι πρώτοι επίστρατοι που παρουσιάστηκαν για να πολεμήσουν στο μέτωπο της Αλβανίας. Προσέξτε πως κανένας στρατιώτης δεν ήταν σκυθρωπός και στεναχωρημένος. Όλοι με το χαμόγελο ήταν αποφασισμένοι να πολεμήσουν τον εχθρό και να τον αντιμετωπίσουν όπως του άξιζε. Μοναδικής αξίας φωτογραφία του Μιχαήλ Ζαμπογιάννη που διακρίνεται όρθιος πρώτος από αριστερά, όπως βλέπουμε τη φωτό. Στο στρατόπεδο περίμεναν οι φαντάροι τους επόμενους επίστρατους, μέχρι να συμπληρωθεί αριθμητικά η Μονάδα για να αναχωρήσει για το μέτωπο του πολέμου.

28/10/2015: Η φίλη και συντοπίτισσά μου Όλγα Ρεφειάδου, αναγνώρισε ανάμεσα στους στρατιώτες της φωτογραφίας τον παππού της, Πέτρο Αυτζάκη από το Αρσάκειο. (τέταρτος, πίσω αριστερά). Θεώρησα καλό να προσθέσω ένα όμορφο κείμενο που έγραψε, αναμνήσεις από τον παππού της:

  "Αναμνήσεις πολλές σήμερα ......Ιστορίες και γεγονότα έρχονται στο μυαλό μου, ειπωμένα απο το στόμα τους ενός δυστυχώς απο των δύο παππούδων μου, απο τις μέρες των μαχών. Από το πολύπαθο στόμα του παππού μου Αυτζάκη Πέτρου. Τα χείλη του γεμάτα ως το θάνατό του απο θραύσματα όλμου, όπως και ο μηρός και τα πλευρά του. Κάθε φορά που μας έλεγε ιστορίες, συγχρόνως αγγίζαμε τα τραύματά του και νιώθαμε σαν παιδιά υπερηφάνεια και συγκίνηση, μαζεμένη όλη η οικογένεια γύρω του. Πολλές φορές προς το τέλος της ζωής του πια, τις διηγήσεις του τις συνόδευαν οι σιωπηλοί χείμαρροι των δακρύων του.
Δάκρυα που είχαν αιτία τις αναμνήσεις τις περήφανες από πετυχημένες μάχες απέναντι στον εχθρό. Που είχαν αιτία χαμένους συντρόφους. Που είχαν αιτία την αδερφικότητα και την αγάπη των συμπολεμιστών του ανάμεσα στα προχώματα που βάζανε σημάδι. Δάκρυα που είχαν αιτία τις μάνες που βλέπανε να ανεβαίνουν τα βουνά για να τους μεταφέρουν, ρούχα να ντυθούν, φαγητό να ζεσταθούν απο την ενέργειά του.
Δάκρυα απογοήτευσης απο την υποχώρηση, ενώ αυτοί είχαν κερδίσει όλες τις μάχες τους και στο τέλος τους ανακοινώθηκε ότι έπρεπε να υποχωρήσουν .   Αυτό το έφερνε ως το τέλος πολύ βαρέως ...
Αναμνήσεις επιστροφής τους για μέρες ολόκληρες, από την περιοχή της Αλβανίας... των Ιωαννίνων... μέχρι την ταξιαρχια της Ξάνθης ΜΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ!!!
Όσοι καταφέρνανε να φτάσουν σώοι ως εκεί χωρίς να έχουν πεθάνει από τις κακουχίες του χειμώνα, την πείνα ...τους παραλάμβαναν οι νοσοκόμες. Τους ξεγύμνωναν απο τα βρεγμένα και γεμάτα ψείρες ρούχα τους, τα καίγανε στην αυλή και αφού τους πλέναν, μπαίνανε όλοι στους θαλάμους τους στην πλειοψηφία απο πνευμονία ... όπως ό παπούς μου. Ενώ άλλοι που είχαν κρυοπαγήματα κακοφορμισμένα υπόκεινταν σε επιμέρους ακρωτηριασμούς των μελών τους. Έκανε 4 μήνες να φύγει απο κει. Είναι πολλά που θα πρεπει κάποια στιγμή να γραφτούν... Το θεωρώ υποχρέωσή μου ...."

Σάπες - 1941: Στο παλιό πάρκο.  Ήταν οι πρώτοι μήνες της βουλγαρικής κατοχής στις Σάπες. Ακόμη υπήρχε η δυνατότητα στους κατοίκους να μετακινούνται μέσα στη Θράκη. Στη φωτογραφία διακρίνουμε στο κέντρο της επάνω το βούλγαρο Διοικητή των Σαπών. Όπως βλέπουμε δεξιά από αυτόν είναι ο Μιχαήλ Ζαμπογιάννης, λίγο μετά την επιστροφή του από τον τραυματισμό του στην Αλβανία. Δίπλα του ο αδελφός του Χρήστος. Αριστερά του ένα συγγενικό πρόσωπο, ο Μαργαρίτης Μπρούμπης από την Ξάνθη και δίπλα του ο Κώστας Ζαμπογιάννης. Από τους ορθίους τα άλλα 3 πρόσωπα είναι άγνωστα.Από τις γυναίκες που κάθονται στο παγκάκι είναι η Παρασκευή Ζαμπογιάννη με τη μικρή κόρη Σταματία, και δίπλα της με το παιδάκι η Μαρίκα Ζαμπογιάννη Μπρούμπη. Η φωτογραφία έχει τη δική της ιστορία. Ήταν χειμώνας του 1941. Στις Σάπες ήρθαν να επισκεφτούν τους συγγενείς τα μέλη της οικογένειας Μπρούμπη από την Ξάνθη. Και φυσικά ένα από τα πιο όμορφα μέρη ήταν το παλιό πάρκο των Σαπών, εκεί που σήμερα βρίσκεται το Γυμνάσιο. Τα άγνωστα άτομα ήταν πολλά και η κίνηση αυτή απασχόλησε τις τοπικές βουλγαρικές αρχές. Τότε ό ίδιος ο βούλγαρος διοικητής, επισκέφτηκε το πάρκο με την πρόφαση ότι κάνει τη βόλτα του, αλλά στην πραγματικότητα ο σκοπός του ήταν να μάθει ποιοι και γιατί ήταν εκεί τα άγνωστα άτομα. Πλησίασε το Μιχάλη Ζαμπογιάννη και άρχισε τις ερωτήσεις, δήθεν από ενδιαφέρον. Στο τέλος, δεν παρέλειψε ο ίδιος να ζητήσει να φωτογραφηθούν για να έχει μια αναμνηστική φωτογραφία. Όσα άτομα υπήρχαν στο πάρκο, κλήθηκαν να φωτογραφηθούν. Έτσι δικαιολογείται και η παρουσία των άλλων προσώπων που δεν ήταν συγγενικά πρόσωπα.  (ΠΡΌΣΘΕΤΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: η γυναίκα που κάθεται στο παγκάκι (4η από αριστερά) είναι η Φωτεινή Χοταμανίδου.

Σάπες, γύρω στο 1944. Λίγο μετά την απελευθέρωση της Θράκης από τους Βουλγάρους και οι πολίτες των Σαπών, άνδρες και γυναίκες προσπαθούν να διώξουν από πάνω τους τις στερήσεις και τους φόβους που έζησαν τόσα χρόνια. Οι αποκριές ήταν μια καλή ευκαιρία για να περάσουν λίγες ημέρες χαράς. Οι γυναίκες πρωτοστατούν. Έτσι μια ομάδα από αυτές ντυμένες όλες καρναβάλια φωτογραφίζονται μπροστά στο Παλλάδιο. Μοναδική φωτογραφία της εποχής. Τα πρόσωπα που αναγνωρίστηκαν είναι από αριστερά: Παρασκευούλα Ζαμπογιάννη, Σκοπιανού Δέσποινα του Αλέκου, Θεμελή, Κάτω από αυτήν η Χρυσούλα Τρίψογλου. Επίσης, στη μέση διακρίνεται και η Σμαρώ Τζανίδου.

Σάπες: πριν το 1950: Ομάδα γυναικών ντυμένες καρναβάλια την περίοδο της αποκριάς. Πρώτη όρθια αριστερά η Παρασκευούλα Ζαμπογιάννη, δίπλα η Φανιό Καραμπατζακη-Παπαδοπούλου, η Αλεξάνδρα Τεφτσίδου και η Μαγδαληνή Πορτοκάλογλου. Στην κάτω σειρα καθιστές οι:  Δέσποινα Σκοπιανού,   η Μαγδαληνή Παυλίδου Τεφτσίδου, η αποκαλούμενη "Ντουμάναινα" και η  Μαρίκα Αμπατζή.

Σάπες 1951 ή 52:   Η φωτογραφία αυτή περιλαμβάνεται στη σελίδα 27 της ποιητικής συλλογής του Θεόδωρου Μ. Ζαμπογιάννη: "τα προσφυγικά". Αντιγράφω το παρακάτω κείμενο-λεζάντα της φωτογραφίας:"  "Ο ποιητής στην αγκαλιά του ευτυχισμένου και ακάλυπτου μαυροφορεμένου αγγέλου του, ονόματι Φεβρωνία. Σιμά του η άλλη γιαγιά του, Σμαραγδή. (Δυο γιαγιάδες από τις πέντε που είχε!). Δεξιά του πρώτη όρθια η μάνα του Παρασκευούλα. Δίπλα της η αδερφή της Δέσποινα Σκοπιανού και η πρωτοξαδέρφη τους Ελένη Κηπουρού. Οι κοπέλες είναι ξαδέρφες του ποιητή. Δεξιά του καθήμενη η Ματούλα Κηπουρού και αριστερά, όρθια με τη φράντζα, η Φεβρωνία Σκοπιανού. Η άλλη καθήμενη είναι η Αθηνά Φ. Μπακιρτζή, θεία του. 

1956 Στην Αγία Παρασκευή. Η Αγία Παρασκευή της Μάκρης ήταν ο άλλος τόπος που φιλοξενούσε οικογένειες που παραθέριζαν τους καλοκαιρινούς μήνες. Δεν ξέρω το λόγο, αλλά ήταν αρκετά λιγότερες από αυτές του "Ντεμίρ Αλή".  Από την Αγία Παρασκευή είναι και η εικόνα που βλέπουμε. Σε μια βάρκα ανέβηκαν μικροί και μεγάλοι, άνδρες και γυναίκες για να κάνουν μια βαρκάδα στα νερά της. Από τις αγαπημένες συνήθειες των οικογενειών ήταν μια βόλτα με τη βάρκα που ξεκινούσε από την Αγία Παρασκευή έφτανε παραλία-παραλία στο "Ντεμίρ-Αλή" και μετά πάλι επιστροφή. Ο βαρκάρης ήταν από τη Μάκρη.    Από τα πρόσωπα που βλέπω αναγνωρίζω ότι τα περισσότερα προέρχονται από την οικογένεια των Αγγελιδαίων. Αριστερά, όπως βλέπουμε είναι ο Σταύρος Αγγελίδης, δίπλα του με τα γυαλιά ο Λάκης Αγγελίδης (Φαρούκ), η γυναίκα είναι η Αγγελίδου ;,  η Παρασκευούλα Ζαμπογιάννη με το μικρό Θόδωρο στην αγκαλιά, η Κατίνα Αγγελίδου και δίπλα της η ξαδέρφη της με το ίδιο όνομα. Ο νεαρός πίσω είναι ο Δημήτρης Μπεκιαρίδης. Ο μικρός από αριστερά είναι ο Τάκης Αμπατζής  κλπ. Βέβαια τη βάρκα εγώ δεν την βλέπω και πολύ ασφαλείας. Τώρα πώς τόλμησαν και ανέβηκαν τόσα άτομα δεν ξέρω!

Σάπες 1957 ή 58. Μπροστά στο Δημαρχείο. Μια ομάδα παιδιών, αγόρια και κορίτσια, βλέπουμε να φοράει όμοια ρούχα. Τα περισσότερα από αυτά ήταν παιδιά του Δημοτικού, τα οποία μάλιστα συνόδευε και ο δάσκαλος Κοναξής Ευάγγελος, ίσως κάποια δασκάλα δίπλα του. Η τρίτη κυρία με τα γυαλιά είναι η δασκάλα Μαρίκα Μούτλια Καρυπίδου, την οποία είχα κι εγώ δασκάλα. Υπάρχουν και μερικά παιδιά, μαθητές του Γυμνασίου. Ο λόγος της φωτογράφισης ήταν να αποτυπωθεί μια πρωτοβουλία που ανέλαβε την εποχή εκείνη το σωματείο γυναικών η "Φιλόπτωχος Αδελφότης Σαπών".   Η πρωτοβουλία είχε σκοπό να προσφέρει ρουχισμό σε παιδιά απόρων οικογενειών των Σαπών.  Από τα μέλη του σωματείου αναγνωρίζω την Ευτέρπη Παπαδοπούλου, σύζυγο του Γεωργίου Παπαδόπουλου, που διετέλεσε Δήμαρχος Σαπών και Δημοτικός Σύμβουλος και την Παρασκευή Ζαμπογιάννη (κοντά στη δεξιά κολώνα, όπως βλέπουμε). Αναγνωρίζω και το στρατιώτη τότε Ηλία Γιαννόπουλο.

Χριστούγεννα 1958 στις Σάπες: Δυο φωτογραφίες μια ιστορία, για να γελάσετε! Προσέξτε την έκφραση του μικρού Θεόδωρου. Η οικογένεια ποζάρει στο φωτογραφικό φακό για την αναμνηστική χριστουγεννιάτικη φωτογραφία. Το πρόσωπο του μικρού όμως είναι στραμμένο αλλού! Σαν κάτι να ψάχνει. Στη δεύτερη το χαμόγελο φαρδύ πλατύ. Τί συνέβη λοιπόν; Από κάποιο συγγενικό πρόσωπο, με την ευκαιρία της γιορτής των Χριστουγέννων έλαβε ως δώρο ένα πενηνταράκι. Μισή δραχμή, για όσους θυμούνται τις δραχμές! Το πενηνταράκι όμως τότε είχε αξία! Κάποια στιγμή, το έχασε. Ανακάτευε την τσέπη του μα πουθενά δεν τόβρισκε! Με τα μάτια έψαχνε κάθε γωνιά της αυλής. Θλίψη και κατήφεια! Και ώ του θαύματος! Το πενηνταράκι βρέθηκε το έβαλε στην τσέπη, το έσφιξε γερά και έριξε ένα βλέμμα ευτυχίας στο φωτογραφικό φακό!!! (2η φωτογραφία). Κατά τα άλλα, στη φωτογραφία όλα τα μέλη της οικογένειας Μιχαήλ Θ. Ζαμπογιάννη. Η κόρη Σταματία, η γυναίκα του Παρασκευούλα και η μικρότερη κόρη Σταυρούλα. Στη μέση το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Απλό, φυσικό με τρία μπαλόνια και λίγα βαμβάκια σκόρπια πάνω και κάτω.

1958: Ντεμίρ Αλή: Είναι η παραλία κοντά στη Μάκρη, που οι σημερινοί τη γνωρίζουν ως Άγιο Γεώργιο, από ένα παλιό εκκλησάκι που υπάρχει εκεί κοντά. Στο μέρος αυτό εκατοντάδες οικογένειες ερχόταν τα καλοκαίρια από τις Σάπες και άλλες περιοχές της Θράκης για να κάνουν τα καλοκαιρινά τους μπάνια. Η διαβίωση ήταν απλή. Ρεύμα δεν υπήρχε, νερό κουβαλούσαν από μια τουλούμπα, τα ρούχα τα έπλεναν στη σκάφη. Το φαγητό το μαγείρευαν στα κάρβουνα ή σε γκαζιέρες. Η διαμονή τους σε σκηνές με πανί και ψάθα. Αν έβρεχε έπρεπε να προφυλαχθείς στο καφενείο του Αλή! Η φωτογραφία αυτή είναι μια χαρακτηριστική εικόνα της εποχής. Προσέξτε καλά όλα τα αντικείμενα που υπάρχουν και θα αντιληφθείτε τον τρόπο ζωής. Θα προσθέσω δε μια πληροφορία που μου έδωσε ο Θεόδωρος Ζαμπογιάννης, του οποίου τη μητέρα, Παρασκευούλα βλέπουμε να καθαρίζει ένα κοτόπουλο με τη γειτόνισσά της Ευτέρπη Παπαδοπούλου. Η πληροφορία λέει ότι για να τρώνε κοτόπουλα, μια φορά την εβδομάδα, είχαν μαζί τους ζωντανά πουλιά που τα τάιζαν καθημερινά καλαμπόκι κλπ. Όταν ήθελαν να μαγειρέψουν ένα το έσφαζαν, το καθάριζαν και το έτρωγαν την ίδια μέρα. Ψυγεία δεν υπήρχαν.  

Σάπες 1960: Αποκριές. Όπως έχω γράψει και σε άλλο σχετικό θέμα, οι αποκριές στις Σάπες, μετά την απελευθέρωση, γιορταζόταν ιδιαίτερα με μεγάλη συμμετοχή από την πλειοψηφία των πολιτών και μάλιστα συμμετείχαν ομαδικά και οικογενειακά. Από τις αποκριές του 1960 είναι και αυτή η φωτογραφία, στην οποία διακρίνουμε από αριστερά: τη Γαλάνη, σύζυγο και φίλη της οικογένειας του Δ/ντή του Δημόσιου Ταμείου Σαπών, την Παρασκευή Ζαμπογιάννη και τη Σταματία Ζαμπογιάννη. Όλες φορούν παλιές οθωμανικές παραδοσιακές στολές, που δανείστηκαν από φιλικές οικογένειες μουσουλμάνων. Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο τσεβρές που φοράει η Σταματία ήταν τότε πάνω από 150 χρόνων!  

Οικογένεια  Ζαμπογιάννη

Χρήστος Ζαμπογιάννης

Θεόδωρος Μιχ. Ζαμπογιάννης