Στον τόπο μας, από τα στοιχεία που έχουν καταγραφεί από το φίλο μου Ερτζάν [ERCAN HAFIZ ALI], φαρμακοποιό, φαίνεται να λειτούργησαν τρεις σχολικές μονάδες σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

  Συγκεκριμένα:

  1) ΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΑΠΩΝ (ŞAPÇI AZIKLIK OKULU)
  Βρίσκεται επί της οδού Κων. Καραμανλή με Μπουμπουλίνας και είναι 6/θέσιο σχολείο. Είναι το πιο παλιό σχολείο που παραμένει ακόμη σε λειτουργία. 

  Στα Οθωμανικά χρόνια ήταν ένα ενιαίο χτίσμα με το διπλανό τζαμί.  Χρησιμοποιήθηκε σαν χαμάμι για πολλά χρόνια και στα χρόνια του μεσοπολέμου μετατράπηκε σε σχολείο. Μέχρι το 1946 χρησιμοποιήθηκε σαν σχολείο. Την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου μαζί με το διπλανό τζαμί μετατράπηκε σε στρατόπεδο και αρχηγείο του ελληνικού στρατού. 

 Από το 1953 εώς σήμερα λειτουργεί σαν 6 θέσιο σχολείο. Το 1955 με κυβερνητικό διάταγμα μετονομάστηκε ως Τουρκικό Μειονοτικό Σχολείο Σαπών και η ονομασία αυτή άλλαξε το 1967 σε Μειονοτικό Σχολείο Σαπών, με εκπαίδευση στην ελληνική και στην τουρκική γλώσσα.

  Παλαιά η διδασκαλία γινόταν σε 4 αίθουσες. Κάποιες τάξεις διδάσκονταν τα μαθήματα στην ίδια αίθουσα. Υπήρχαν 5 δάσκαλοι,  οι 2 διδάσκανε την ελληνική γλώσσα και οι άλλοι 3 την τουρκική. Ο ένας από αυτούς μάλιστα,  σύμφωνα με τις ισχύουσες διακρατικές συμφωνίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ερχότανε από την Τουρκία. Είναι αξιοσημείωτο να αναφέρουμε ότι από αυτό το σχολείο επί χρόνια έχουν αποφοιτήσει πάρα πολλοί μαθητές οι οποίοι έχουν γίνει επιστήμονες και μοιράζονται τις γνώσεις τους σε πολλά σημεία της υφηλίου. 

  2) ΣΧΟΛΕΙΟ-ΜΕΝΤΡΕΣΕΣ  (YUKARI MAHALLE MESCİDİ)
 Βρισκόταν στη σημερινή οδό Φαρσάλων. Επί Οθωμανικής κυριαρχίας λειτουργούσε σαν σχολείο διδασκαλίας αραβικών γραμμάτων και του Κορανίου. Αυτή η λειτουργία διήρκησε εώς τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ σήμερα αξιοποιείται το κτίριο ως τζαμί το οποίο είναι σε λειτουργία όλο το χρόνο.

 3) ΜΙΚΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ( TEKKE ÖNÜ OKULU)
 Είναι ένα κτίριο στην οδό Μπακάλμπαση με Παπαστεργίου γωνία. Χρησιμοποιήθηκε σαν σχολείο για 5 χρόνια στην περίοδο του εμφυλίου πολέμου.  Ανήκει στη βακούφικη περιουσία, όπως όλα τα υπόλοιπα σχολεία και τζαμιά, σήμερα αξιοποιείται σαν οικία.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Σάπες 1946-48:    Τη φωτογραφία την επέλεξα γιατί αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη εποχή (Εμφύλιος Πόλεμος) και σε μια τοποθεσία που αφορά στη λειτουργία του σχολείου. Συγκεκριμένα πίσω διακρίνεται το τζαμί, η μαρμάρινη βρύση, ο κορμός του πλάτανου και αριστερά το σχολείο. Την εποχή εκείνη το σχολείο δεν λειτουργούσε. Το είχε επιτάξει ο στρατός και το χρησιμοποιούσε για τις ανάγκες του. (εγκατάσταση ανδρών και αποθήκευση πυρομαχικών). Έτσι δικαιολογείται και η παρουσία του 16χρονου Χαρ. Μαλλίδη, που έχει στάση "μάχης" με το πολυβόλο της εποχής, για μια αναμνηστική φωτογράφιση!  [Φωτό: Ανέστη Χαρισιάδη]. Συμπληρωματικά σημειώνω ότι λίγο πιο κάτω ήταν και η Υποδιοίκησις Χωροφυλακής Σαππών. Επειδή οι εγκαταστάσεις αυτές τη συγκεκριμένη περίοδο δέχονταν πολλές επιθέσεις και βομβαρδισμούς των ανταρτών, ο στρατός κατασκεύασε κτιστές σκοπιές (φυλάκια) σε όλους τους δρόμους που οδηγούσαν εκεί και οι στρατιώτες (Μάιδες) τις νύχτες ήλεγχαν τη διάβαση των περαστικών.  

Φωτογραφία του 1973. Τότε που κατασκευάζονταν τα δημοτικά έργα αποχέτευσης  ομβρίων υδάτων επί της οδού Σωκράτους. Λίγο πιο κάτω είναι η διασταύρωση με την οδό Μπακάλμπαση και το κτίσμα με την καμάρα είναι αυτό που την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου, λειτούργησε ως δημοτικό σχολείο. Σήμερα το κτίσμα αυτό υπάρχει ακόμη, αλλά με μειωμένη έκταση, μετά τη διάνοιξη-διεύρυνση  της οδού Μπακάλμπαση.

ΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΑΠΩΝ (ŞAPÇI AZIKLIK OKULU) 

Γύρω στα 1955.  Βρίσκεται επί της οδού Κων. Καραμανλή με Μπουμπουλίνας και είναι 6/θέσιο σχολείο. Είναι το πιο παλιό σχολείο που παραμένει ακόμη σε λειτουργία.  Σήμερα, λόγω διεύρυνσης του δρόμου που βλέπουμε, ο τοίχος και ο αύλειος χώρος που υπήρχε καταργήθηκαν και η είσοδος του σχολείου έχει μεταφερθεί από τη βόρεια πλευρά.  Όταν είδα αυτή τη φωτογραφία η σκέψη μου πήγε σε μια άλλη της εποχής του 1921 και λίγο μετά [ΚΛΙΚ]. Το ίδιο σχολείο με τους πρώτους πρόσφυγες Έλληνες χριστιανούς και πιθανόν και Βουλγαρόπαιδες μαθητές (οι τελευταίοι Βούλγαροι έφυγαν το 1927). Αυτό αποδεικνύει ότι το σχολείο λειτούργησε ως ελληνικό από το 1921 μέχρι το 1926, όταν ολοκληρώθηκε  το καινούριο).

Σάπες 2018: Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 2017 από τον υποφαινόμενο. Δείχνει τη νότια πλευρά του Μειονοτικού Σχολείου με τις τροποποιήσεις που έγιναν πριν από το 1994, μετά τη διεύρυνση του δρόμου. Ο αύλειος χώρος και η περίφραξη απαλλοτριώθηκαν. Η είσοδος καταργήθηκε και μεταφέρθηκε στην πίσω πλευρά (βόρεια). Δεξιά όπως βλέπουμε, προστέθηκε μια ακόμη αίθουσα (φαίνεται το πρόσθετο παράθυρο), ενώ προστέθηκαν και άλλες προκάτ αίθουσες εντός του αύλειου χώρου.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ