[ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ: 6 Φεβρουαρίου 2016]

[Η ΣΕΛΙΔΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ] 

Έχω αναφέρει και σε άλλα σημεία ότι οι ηπειρώτες ήταν οι πρώτοι κάτοικοι των Σαπών ελληνικής καταγωγής. Μετά το 1920, άρχισε η εγκατάσταση προσφύγων από την Ανατολική Θράκη, τη Ρωμυλία κλπ. Οι πόντιοι εγκαταστάθηκαν αργότερα.

  Από το οδοιπορικό της Χαρίκλειας-Σταματίας Μαργαριτοπούλου "Μονοπάτια διασποράς Ελλήνων Βλαχόφωνων στην Ανατ. Μακεδονία και Θράκη", διαβάζουμε τα εξής:  "Στο Πασμακλή, λοιπόν, βρίσκουμε εγκαταστημένες οικογένειες από τη Λάιστα του Πολυχρόνη Ευαγγέλου, του Αντωνίου Αθανασίου (Πρωτόπαππα) και του Παναγιώτη Τσιάκου. ..... Λίγο πιο κάτω διαβάζουμε τα εξής: "Η οικογένεια του Παναγιώτη Τσιάκου κατέφυγε στο Δοξάτο Δράμας, νωρίτερα, κατά τα πρώτα ανθελληνικά γεγονότα που έγιναν κατά το 1906- 1908. Η μοίρα, όμως, του επιφύλασσε να έχει την κακή τύχη να είναι και ο ίδιος ένας από αυτούς που σφαγιάσθηκαν από τους Βουλγάρους το 1913. Μετά το 1920 κα την απελευθέρωση της Θράκης από τους Βουλγάρους η υπόλοιπη οικογένεια εγκαταστάθηκε στις Σάπες".

  Ένα από τα παιδιά του Παναγιώτη ήταν και ο Θεόδωρος, γεννημένος το 1894 στη Λάιστα. (δεν είναι γνωστό προς το παρόν αν είχε άλλα αδέρφια).  Μετά την απελευθέρωση της Θράκης και γύρω στα 1925 με '26, ο Θεόδωρος Τσιάκος με την προτροπή του επίσης ηπειρώτη Λαϊστινού Στέργιου Παπαστεργίου, έρχεται για εγκατάσταση στις Σάπες. 

  Εκεί παντρεύεται τη Σύρμω Νάνου, η οικογένεια της οποίας ζούσε πριν από το 1890 στην Καλλίπολη της Ανατ. Θράκης και ασχολούνταν με το εμπόριο (γιαχανάδες κλπ). Μέλη της οικογένειας αυτής ήταν και τα αδέλφια Αλέξανδρος και Νίκος Νάνος, που επίσης ζούσαν στις Σάπες και είχαν παντοπωλείο, μετά το 1923.  

  Από τον πρώτο του γάμο με τη Σύρμω, απέκτησε μια κόρη, τη Σταματία, το 1930. Μετά την ξαφνική απώλειά της παντρεύτηκε την Κατίνα Λώλου από την Κλεισούρα της Καστοριάς. Το 1941, απέκτησε το δεύτερο παιδί του, τον Παναγιώτη (Πάνος).  Ο μπαρμπα-Θόδωρος, τον οποίο πρόλαβα να γνωρίσω κι εγώ, ασχολήθηκε με το εμπόριο λαχανικών. 

  Η Σταματία παντρεύτηκε με τον Ελευθέριο Μωύδη κι έζησαν στις Σάπες. Απέκτησαν δυο παιδιά, το Δημοσθένη (τον Τένη, όπως τον φωνάζαμε και κάναμε καθημερινή παρέα) και τη Σύρμω. Γύρω στα 1964 η οικογένεια μετακόμισε στην Κομοτηνή μόνιμα.

  Ο Παναγιώτης Τσιάκος, αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Σαπών, στη συνέχεια έλαβε το πτυχίο από την Παιδαγωγική Ακαδημία Αλεξ/πολης και εργάστηκε ως δάσκαλος, Σύζυγός του η Αγγελική. Απέκτησαν δύο παιδιά, την Κατερίνα και το Θεόδωρο.  Ζει στην Ξάνθη.

  Διαβάζοντας το βιβλίο του γιατρού Κώστα Βραδέλη, θυμάμαι μια αναφορά που έκανε για το Θόδωρο Τσιάκο. Μεταξύ άλλων έγραφε: "Στο τέλος του θέρους του 1942 ή 43, (περίοδος βουλγαρικής κατοχής) λόγω της ζέστης όλοι κοιμόμασταν έξω. Ξαφνικά, τις πρωινές ώρες ακούστηκαν φωνές πόνου και αγωνίας. Όταν ξημέρωσε πήρα τα ζώα και πήγα να τα βοσκήσω στη γέφυρα προς το δρόμο του Αρσακείου. Εκεί είχε τον μπαξέ του ο Θόδωρος Τσιάκος, ένας εξαίρετος άνθρωπος και νοικοκύρης, φανατικός Βενιζελικός. Στον μπαξέ αυτόν υπήρχε ένα μεγάλο πηγάδι από το οποίο με την περιστροφή ενός αλόγου, έβγαινε νερό και ποτιζόταν ο μπαξές. Το μεσημέρι πήρα τα βόδια και τα πήγα στο πηγάδι για να τα ποτίσω νερό. Τότε είδα με τρόμο να επιπλέει μέσα στο πηγάδι ένα ανθρώπινο σώμα με τα ρούχα του".  κ.λ.π.  (Για όποιον ενδιαφέρεται να διαβάσει τη συνέχεια ας κανεί κλικ εδώ, σελίδα 19-20.  )

  Ο Θόδωρος απεβίωσε το 1978 σε ηλικία 84 ετών. Πολύ νωρίτερα έχασε και τη 2η σύζυγό του, το 1957, σε ηλικία 57 ετών.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ :  ΜΑΡΤΙΟΣ  2019

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Γύρω στα 1960, στο ΠΑΛΛΑΔΙΟ, από αποκριάτικο χορό. Είναι η μοναδική φωτογραφία που διαθέτω μέχρι αυτή τη στιγμή, στην οποία εικονίζεται ο "μπαρμπα-Θόδωρος". Είναι ο πρώτος από δεξιά. Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο του Παναγιώτη Ευσταθόπουλου. 

Στο ΠΑΛΛΑΔΙΟ, πρωτοχρονιά του 1954.  Παρέες οικογενειακές και παρέες φίλων, συμμετείχαν σε πρωτοχρονιάτικες γιορτές την εποχή εκείνη. Το "Παλλάδιο" ήταν ο μεγαλύτερος χώρος για τέτοιες εκδηλώσεις, αλλά ήταν πολύ μικρός για να χωρέσει τις παρέες που ερχόταν για να διασκεδάσουν. Από μέρες πριν έπρεπε να κλείσεις τραπέζι!   Στη φωτογραφία  διακρίνεται η Σταματία Τσιάκου Μωίδου, κόρη του Θόδωρου (πίσω στον τοίχο). Δίπλα της προς τα δεξιά ο σύζυγός της Λευτέρης Μωίδης. Στην ίδια παρέα ο Αλέξανδρος Νάνος, Δούκας Καζάκος  και η γυναίκα του Αθανασία. Στην άλλη παρέα διακρίνω τους: Πολυχρόνη Πολυχρονιάδη, Θανάση Μπακιρτζή και Κώστα Παπαδόπουλο. (Αρχείο φωτο: Αλέκου Χαρισιάδη).

25 Μαρτίου 1947, στην αυλή του σπιτιού ο μικρός τότε Πάνος, ντυμένος τσολιαδάκι. Την εποχή εκείνη δεν ήταν μαθητής στο σχολείο, αλλά προφανώς με την προτροπή των γονιών τους φόρεσε τα τσολιαδίστικα, για να πάρει μέρος στις εκδηλώσεις της εθνικής γιορτής. Παρέα με τα αγαπημένα του  κατσικάκια για μια αναμνηστική όμορφη φωτογραφία.

1949-1950: Η Β' τάξη του δημοτικού σχολείου Σαπών. Τα παιδιά με τη δασκάλα τους Κούλα Δημητριάδου, από την Αλεξανδρούπολη. Ο Πάνος, στην πρώτη σειρά, 4ος από δεξιά, με το βιβλίο στο χέρι. 

24 Αυγούστου 1952 στην κατασκήνωση των προσκόπων στην Αγία Παρασκευή της Μάκρης. Πίσω ξεχωρίζει το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής. Ανάμεσα σε πολλά γνωστά πρόσωπα και ο μικρός Πάνος, στη μεσαία σειρά, 3ος από αριστερά. Πρόσωπα που εντόπισα: Δημήτρης Μπεκιαρίδης, Νίκος Τσιαντούκας, Νίκος Καπέτσης, Κώστας Κρυστάλλης, Κώστας Βραδέλης, Γιώργος Φωτακάκης, Γιώργος Πολυχρονιάδης, Βαγγέλης Χαδόλιας...

Ιούνιος 1954, από τις γυμναστικές επιδείξεις του Δημοτικού Σχολείου Σαπών. Η παρέλαση των μαθητών ολοκληρώθηκε. Τώρα, σε στάση ανάπαυσης ακούνε το διευθυντή του σχολείου Παναγιώτη Τσίκουτα, να εκφωνεί το λόγο της ημέρας προς τους επισήμους και τους θεατές. Ο Πάνος δεύτερος από αριστερά με τη σκουρόχρωμη φανέλα. 

Σχολικό Έτος 1959-60: Οι καταρράκτες της Έδεσσας ήταν από τους πλέον συμπαθείς προορισμούς των σχολικών εκδρομών. Πιστεύω ότι δεν υπήρξε τάξη που δεν τους επισκέφτηκε έστω και για μια φορά. Στη φωτογραφία που βλέπουμε, τους μαθητές συνοδεύουν οι καθηγητές Μπάρμπας (φιλόλογος) και ο Κατούδης (θεολόγος). Από τους μαθητές αναγνώρισα τους: Λάκη Πετμεζά, Σταύρο Τζανίδη, Πάνο Τσιάκο, (πίσω από τον καθηγητή, με τη γραβάτα) Σεβαστούλα Κωνσταντινίδου, Δόμνα Κελέση, Μιχάλη Θωίδη, Μαυρουδή και Ιωάννου.  

Σάπες 1959-60. Στο παλιό δημοτικό γήπεδο. Πρόκειται ίσως για την πρώτη σύνθεση με την επίσημη ονομασία της ποδοσφαιρικής μας ομάδας με το όνομα "ΕΛΠΙΔΑ". Οι παίκτες που την αποτελούν: Από αριστερά: Γιώργος Πολυχρονιάδης (τερματοφύλακας), Πάνος Τσιάκος, Ηλίας Γιαννόπουλος, Μιχάλης Θωίδης, Λάκης Μαρουφίδης, Μιχάλης Χατζόπουλος. Κάτω: Γιάννης Κελέσης, Πάνος Δημητριάδης, Λάκης Πετμεζάς, Τάσος Μπουφινάς και Σταύρος Γιαννόπουλος. (Αρχείο: Πάνος Τσιάκος).

23 Μαρτίου 1962: Από την εκδήλωση της Ζαριφείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας Αλεξανδρούπολης, με τη θεατρική παράσταση: "ο όρκος των Φιλικών - Ρήγας" . Οι σπουδαστές που εικονίζονται:   Συκάς Σεβαστός (Σαμοθράκη), Γκιούρδας Χαρ/μπος (Σουφλί), Μαραγκός Ιωάννης (Σαμοθράκη), Πάνος Τσιάκος (Σάπες),  Κυρατζής Ευθύμιος (Σέρρες), Παπαδάκης Δημ. (Καβάλα), Βλάχος Στέργιος (Δράμα).  (Όταν έχεις την πρόνοια να σημειώνεις τα ονόματα, όσα χρόνια και αν περάσουν, οι θύμησες είναι πιο εύκολες!)...

Ιούνιος 1962, από την κατασκήνωση προσκόπων Σαπών, στη Μάκρη. Στην κατασκήνωση εκείνη αρχηγός ήταν ο Πάνος Τσιάκος. 

Η ΣΕΛΙΔΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ