Ο Τάκης Ζαμπογιάννης μου είναι από τα πιο γνωστά και αγαπητά μου πρόσωπα στις Σάπες. Είναι αυτός που συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση του ελληνικού καφέ στον τόπο μας και μάλιστα να έχει καθιερώσει την ποιότητα ως ένα τοπικό επώνυμο προϊόν.  Αρχικά τη δουλειά ξεκίνησε ο πατέρας του Χρήστος, από τους επίσης πιο αγαπητούς φίλους του δικού μου πατέρα. Στα δύσκολα εκείνα χρόνια της κατοχής και τα επόμενα της δεκαετίας του 1950, όταν οι πολίτες των Σαπών προσπαθούσαν να στηλώσουν τα πόδια τους, να στηρίξουν τις οικογένειές τους και τον τόπο τους ο Χρήστος Ζαμπογιάννης συνέβαλε με το δικό του τρόπο, με την φιλοτιμία του, την καλοσύνη και τη σεμνότητά του στην αναπτυξιακή πορεία του τόπου, αλλά και στην οικονομική ευρωστία της οικογενειακής επιχείρησης.

  Ο Χρήστος, γιος του Ζαμπογιάννη Θεόδωρου, ήταν το δεύτερο παιδί της οικογένειας και γεννήθηκε το 1908 στη Λάιστα. Το 1926 ήρθε με τους γονείς και τ' αδέρφια του για εγκατάσταση στις Σάπες, όπου και ασχολήθηκε με τη λειτουργία σησαμελαιοτριβείου και με άλλες δραστηριότητες. (Θυμάμαι και την παραγωγή αναψυκτικών ποτών). Ο Χρήστος , όταν ανέλαβε ένας μέρος των δραστηριοτήτων του πατέρα του ασχολήθηκε με την επεξεργασία του καφέ και ταχινιού.

  Μετά πολλά χρόνια, την παράδοση αυτή συνέχισε ο γιος του Δημήτρης (Τάκης). Τον γνωρίζω πολλά χρόνια και ξέρω τη σεμνότητά του, γι αυτό και δεν θα συνεχίσω με άλλα λόγια για το χαρακτήρα και τη επαγγελματική του ευσυνειδησία. Δεν μπορώ όμως να αγνοήσω ένα μεγάλο πόθο που είχε και ήταν η μουσική. Από τα γυμνασιακά του χρόνια ασχολήθηκε με αυτήν κάνοντας τα πρώτα βήματα στη δημοτική φιλαρμονική. Αργότερα και στο στρατό του δόθηκε η ευκαιρία να ασχοληθεί με τη μουσική, ενώ τα τελευτάια χρόνια συμμετείχε εθελοντικά σε πολλές συναυλίες της περιοχής μας μαζί με το Θανάση Γκαϊφίλια και άλλους γνωστούς καλλιτέχνες.

  Σήμερα, ο ίδιος έχει συνταξιοδοτηθεί και τα τρία του παιδιά πλέον συνεχίζουν την οικογενειακή επιχείρηση με βάση πάντα την παράδοση στον ελληνικό καφέ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΖΑΜΠΟΓΙΑΝΝΗ

Η φωτογραφία χρονολογικά είναι η πιο παλιά από αυτές που σας παρουσιάζω. Περίπου είναι στα 1951. Ο Τάκης είναι ο μικρός ανάμεσα στο γιατρό σήμερα Τάκη Βραδέλη κι ένα μουσουλμάνο φίλο. Πίσω από τον Τάκη ο αδελφός του επίσης γιατρός στην Ξάνθη Θεόδωρος.

1955: Από τις σερπαντίνες συμπεραίνω ότι πρόκειται για κάποιο αποκριάτικο χορό. Η φωτογραφία έχει για μένα αξία γιατί είναι η μοναδική που έχω στο αρχείο μου και στην οποία εικονίζεται ένας από τους πιο οικονομικά εύρωστους Σαπαίους της δεκαετίας του '50. Είναι ο Σωτήρης Καπζάλας, που τότε είχε υφασματοπωλείο (θα το δείτε εδώ). Δίπλα του είναι η γυναίκα του Γεωργία και λίγο μπροστά η κόρη του Γλυκιά. Δεξιά είναι η Αριάδνη Ζαμπογιάννη και ο Χρήστος Ζαμπογιάννης.

Σάπες γύρω στα 1960. Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο του Θεόδωρου Μιχ. Ζαμπογιάννη, αλλά την αναρτώ εδώ επειδή κεντρικό πρόσωπό της είναι ο Χρήστος Ζαμπογιάννης, ο οποίος σε στιγμές ευθυμίας παίζει το παιχνίδι του "κρεμασμένου αυγού" με τον αστυνομικό (με πολιτικά) Μεϊντάνη. Το έθιμο αυτό το είδα για πρώτη φορά να γίνεται από το Σύλλογο Γυναικών Στρύμης. Είναι θρακιώτικο. Με γέλια παρακολουθούν το παιχνίδι και τα παιδιά που από όσο γνωρίζω είναι ο Τάκης Πρασίδης, ο Μεμέτ Χουσεΐν, η Βάσω Οικονόμου, η Γεωργία Αμπατζή και κάτω ο Θανάσης Ζαμπογιάννης.  Αυτό που έχω να προσθέσω για μια ακόμη φορά είναι η διάθεση που είχαν οι οικογένειες των Σαπαίων να κάνουν τη ζωή τους πιο ευχάριστη και διασκεδαστική, οργανώνοντας με κάθε ευκαιρία παρόμοιες συναντήσεις στο Παλλάδιο ή στο καφενείο του Σάββα Κοζίδη (εκεί που σήμερα βρίσκεται το γραφείο-λογιστήριο του Θανάση Ζαμπογιάννη).

Στις 16/5/2013 ο γιατρός, Θόδωρος Μ. Ζαμπογιάννης, μου έστειλε ένα γράμμα με αφορμή την παραπάνω φωτογραφία: 

  Αγαπητέ Γιώργο, Χριστός Ανέστη και Χρόνια Πολλά και Δημιουργικά...

 Σου στέλνω απόκομμα των "Ψηλών Βουνών", όπου το έθιμο του βρασμένου-κρεμασμένου- αυγού δεν είναι μόνο θρακιώτικο. Είναι αρκετά διαδεδομένο στον ελλαδικό χώρο. 

 Εσύ, ο Κεραμυδάς, το είδες στη Στρύμη. Ο Παπαδημητρίου το είδε στα Άγραφα. Το βίωσε. Το λέγαν "χάσκα". Το ίδιο και ο θείος μου ο Χρήστος Ζαμπογιάννης. Το βίωσε μικρός στη γενέτειρά του τη Λαΐστα Ζαγορίου Ηπείρου, ήρθε στο Σαψί ως "οριστικός κάτοικος" το 1926, αρκετά μεγάλος για να κουβαλήσει όλο το θησαυρό των Λαϊστινών παραδόσεων, όσων κατέγραψε. Τριάντα τέσσερα χρόνια μετά του "βγήκε" και το "έπραξε".

  Τα Σαψί, εξ άλλου, ένα μωσαϊκό είναι. Αυτή είναι και μια σημαντική ομορφιά του. Οπότε σχολίασε και την εν λόγω φωτογραφία του υπολογιστή σου, δια την οποία είναι και ο χαβάς! Ταμάμ;

  Χαίρε και καλή αντάμωση... Με αγάπη Θεόδωρος.   16/5/2-13 μ.Χ. 

1961: Εκδρομή του Γυμνασίου Σαπών στην παραλία της Μάκρης. Στο κέντρο της φωτογραφίας ο καθηγητής Θωμάς. Από αριστερά οι μαθητές: Τάκης Πρασίδης, Τάκης Ζαμπογιάννης, Κώστας Φωτακάκης, Τάσος Μπουφινάς και Λάκης Πετμεζάς.

1962: Η ποδοσφαιρική ομάδα των Σαπών Ελπίδα με τους παίκτες της εποχής. Όρθιοι από αριστερά: Γ. Αλεξίου, Π. δημητριάδης, (;), Κυρ. Κεσκεσιάδης, Δρ. Αλεξίου, Σταύρος Τζανίδης, Μιχ. θωίδης, Νίκος Τσιρίδης (προπονητής), Κάτω: Τάκης Ζαμπογιάννης, Σταύρος Δημόπουλος, (;), Θέμης Τζανίδης και Γιώργος Πολυχρονιάδης.

1962: Κατασκήνωση προσκόπων στην Αγία Παρασκευή. Προφανώς δόθηκε κάποιος αγώνας ποδοσφαίρου μεταξύ των ομάδων με τα άσπρα φανελάκια και αυτών χωρίς φανελάκια! Μπροστά από τους παίκτες υπάρχει κι ένα κύπελλο. Τώρα ποια ομάδα το κατέκτησε δεν γνωρίζω! Από τα πρόσωπα της φωτογραφίας αναγνωρίζω πρώτον από αριστερά το Γιώργο Λιπορδέζη, αρχηγό της κατασκήνωσης. Από τα υπόλοιπα πρόσωπα αναγνωρίζω αρκετούς, ίσως κάποια άλλη φορά να τους αναφέρω. Ο Τάκης είναι ο 6ος των καθημένων από αριστερά.

Μερικά από τα μέλη της Φιλαρμονικής του Δήμου με τον αρχιμουσικό Αθανάσιο Μαλετσίδη. Από αριστερά οι: Γ. Μαρουφίδης, Τ. Ζαμπογιάννης, Κ.Κυριαζίδης, Γ.Κρυστάλλης, Δρ.Αλεξίου, Κ. Σαμαράς και Γ. Πρασίδης.

30/4/1966: Αυτή η ημερομηνία ήταν γραμμένη πίσω από τη φωτογραφία. Πρόκειται για θεατρική παράσταση του Γυμνασίου Σαπών με το έργο: "Το γιοφύρι της Άρτας". Από αριστερά οι: Χρ. Μανουσαρίδης, Πέτρος Τσαλικίδης, Δημ. Μπαλούτης (κάτω), Δημ. Πανδρακλάκης και Τάκης Ζαμπογιάννης.

1966: Οι ΣΤ' τάξη του Γυμνασίου Σαπών από μιά εκδρομή στους Ευζώνους. Την εποχή εκείνη ήταν απαραίτητο γεγονός οι επισκέψεις σε περιοχές στρατιωτικής σημασίας. θυμάμαι μάλιστα ότι γινόταν έρανοι ώστε με τα χρήματα που θα συγκεντρωνόταν τα διαθέταμε για να αγοράσουμε δώρα για τους στρατιώτες των συνόρων. Σήμερα βέβαια τα παιδιά προστιμούν τις τουριστικές παραλίες. Καθηγητές που συνοδεύουν τους μαθητές είναι ο Στ. Χατζησταύρου και η Κοκόλη

Χριστούγεννα του 1970. Φιλική παρέα τιμούν την ημέρα. Το κέφι είναι εμφανές και το τραγούδι στο φόρτε του. Από το άνοιγμα των χειλιών υποθέτω πως τραγουδούν το: "δεν θα ξαναγαπήσω"!!! Από αριστερά οι: Κώστας Ζαμπογιάννης, Θανάσης, Νεραντζής και Βασίλης Μαλλίδης (αδέρφια), (;), Κομνηνακίδης Χρ. Παλαμάρκας, Γιώργος Πάππος, Χρήστος Ζαμπογιάννης και Πολυχρ. Πολυχρονιάδης.

25 Μαρτίου 1971: Η καθιερωμένη βόλτα μετά την παρέλαση στο πάρκο. Από αριστερά οι: Π. Παυλίδης, Χαρ. Τσαβδάρης, Τάκης Ζαμπογιάννης και Κώστας Σαμαράς.

Γύρω στα 1975, ο πατέρας παραδίδει στο γιο και η παράδοση συνεχίζεται. Στο καφεκοπτείο Ζαμπογιάννη ο πατέρας Χρήστος με το γιο του Δημήτρη σε μια όμορφη φωτογραφία, όπου το χαμόγελο στα πρόσωπά τους αποτυπώνει και την ικανοποίηση από την επιτυχημένη, πολυετή πορεία στον επαγγελματικό στίβο. Και σήμερα (2012), μετά από 35 και πλέον χρόνια, ο Τάκης παίρνει τη θέση του πατέρα του και τα τρία παιδιά του τη δική του!

 Ο Τάκης ήταν πάντα φύση καλλιτεχνική. Του άρεσε και του αρέσει η μουσική. Παίζει κιθάρα και τραγουδά σε συναυλίες με πολιτιστικό χαρακτήρα. Μέσα στο μυαλό του υπήρχε πάντα η ιδέα να ασχοληθεί επαγγελματικά με το τραγούδι, αλλά ο χαοτικός αυτός κόσμος της μουσικής τελικά δεν τον κέρδισε, αλλά ποτέ δεν έπαψε να αγαπά τη μουσική. Στη φωτογραφία μαζί με το γνωστό κιθαρίστα Παναγιώτη Μάργαρη σε μια πρόβα, από μια απόπειρα του Τάκη να κυκλοφορήσει ένα δίσκο με τραγούδια του Χατζηδάκι, όχι όμως για κερδοσκοπικό σκοπό.   Ο Π. Μάργαρης και ο Νότης Μαυρουδής έχουν πραγματοποιήσει μεγάλο αριθμό συναυλιών στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες. ως κιθαριστικό ντουέτο, ο Παναγιώτης Μάργαρης και ο Νότης Μαυρουδής, έχουν ηχογραφήσει τη δισκογραφική σειρά «Café de l’ art», η οποία αποτελείται από 6 δίσκους, όπου διασκευάζουν και ερμηνεύουν για δύο κιθάρες, αγαπημένες μουσικές και τραγούδια από όλο τον κόσμο.

O Χρήστος Ζαμπογιάννης, που όλοι τον θυμούνται σαν ένα καλοσυνάτο και χαρούμενο άνθρωπο. Αυτή τη φωτογραφία μου την πρόσφερε ο ανεψιός του Θεόδωρος Μιχ. Ζαμπογιάννης. Το βιολί έχει την παρακάτω ιστορία. Ήταν περίοδος κατοχής, 1942 περίπου. Φτώχεια, πείνα, φόβος και κατατρεγμός από τη βουλγαρική κατοχή. Έτυχε να περάσει από τις Σάπες κάποιος κυνηγημένος Έλληνας από τη Λέσβο για να βρει φαγητό και να κρυφτεί. Αυτός είχε μαζί του κι ένα βιολί. Ο Χρήστος τον πήρε και με κίνδυνο της ζωής του τον έκρυψε στο σταύλο τους. Καθημερινά τον τάιζε για πολλές ημέρες. Το Χρήστο του άρεσε το βιολί και του ζήτησε σαν αντάλλαγμα να του μάθει να παίζει βιολί (βλέπετε οικογενειακή φλέβα ήταν η αγάπη για τη μουσική). Έτσι κι έγινε... κι όταν ο κυνηγημένος από τη Λέσβο έφυγε για να τον ευχαριστήσει του άφησε δώρο το βιολί του.  Τώρα τί ήξερε να παίζει ο Χρήστος είναι άγνωστο, πάντως οι πληροφορίες λένε πως έπαιζε ηπειρώτικα τραγούδια. Κάτι τέτοιο βλέπουμε και στη φωτογραφία, που πρέπει να είναι τραβηγμένη το 1988, μετά από 46 χρόνια! 

Μερικά από τα μέλη της ευρύτερης οικογένειες Ζαμπογιάννη. Η επίσκεψη του Θόδωρου στις Σάπες για να δει τους θείους και τα ξαδέρφια του, τους έδωσε την ευκαιρία για μια αναμνηστική φωτογραφία. 

Διακρίνουμε όρθιους το Θανάση, την Ελένη και τον Τάκη. Και κάτω  τον Κώστα, το Θόδωρο και το Χρήστο ...

ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ

Οικογένεια  Ζαμπογιάννη

Μιχαήλ Ζαμπογιάννης

Θεόδωρος Μιχ. Ζαμπογιάννης