Σύντομο ιστορικό:

  Η Ελληνική Χωροφυλακή ήταν το πρώτο σώμα οργανωμένο στρατιωτικά με αστυνομικά καθήκοντα του Ελληνικού Βασιλείου. Συστήθηκε με το διάταγμα της 1ης Ιουνίου του 1833,  με την ονομασία Βασιλικό Σώμα Χωροφυλακής που μετονομάσθηκε αργότερα σε Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή και στη συνέχεια σε Ελληνική Χωροφυλακή όπου και έφθασε μέχρι το 1984. Τότε συγχωνεύθηκε με την πολιτική Αστυνομία Πόλεων, σε ενιαίο αστυνομικό σώμα με την ονομασία Ελληνική Αστυνομία (ΕΛ.ΑΣ).   "Σκοπός της Χωροφυλακής, ήταν να στερεώσει και να διαφυλάττει την κοινήν ασφάλειαν, επιτηρούσα με άγρυπνον όμμα εις το να προλαμβάνεται και εμποδίζεται πάσα διατάραξη της κοινής ησυχίας εγκληματική επιχείρησις και παρεμβαίνουσα με δραστηριότητα και ταχύτητα προς ανακάλυψιν και σύλληψιν των κακούργων. Το χρέος της είναι και να διατηρή την ισχύν των νόμων καθ' όλην την Περιφέρειαν του Κράτους και τα Στρατόπεδα και εις τον Στρατόν...".

  Από τα στοιχεία που μπόρεσα να συλλέξω για τον τόπο μας κατέγραψα τα εξής:

  Μετά την απελευθέρωση της Θράκης και των Σαπών, από το 1924 υπάρχουν στοιχεία ότι, στις Σάπες λειτούργησε η "Υποδιοίκησις Χωροφυλακής" με έδρα τις Σάπες.  Από το βιβλίο του Χρ. Τσιτσώνη κατέγραψα τις πληροφορίες ότι  οι πρώτοι Διοικητές που υπήρξαν ήταν ο Κ. Λυμπέρης, ο οποίος  τότε προσέφερε πολλές υπηρεσίες, την εποχή των Κομιτατζήδων, ο Γρίβας, ο Περιμένης κλπ.

  Παράλληλα λειτουργούσε και το Έφιππο Απόσπασμα που ήταν στρατιωτική μονάδα, αλλά με βασικό καθήκον την προστασία των πολιτών των Σαπών και της Επαρχίας κυρίως από τους Βουλγάρους. Διοικητής αρχικώς ήταν ο Γεώργιος Σταματάς, λοχαγός.   [Περισσότερα για το θέμα διαβάστε στην επιλογή: Ο τόπος μας> Οι Αρχές των Σαπών.

  Στην Υποδιοίκηση Χωρ/κής Σαπών υπάγονταν οι Σταθμοί Χωροφυλακής Σαπών, Αρριανών, Κιζαρίου, Κέχρου, Νέας Σάντας και Στρύμης. 

  Τον Δεκέμβριο του 1965, στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (Τεύχος πρώτο), δημοσιεύεται η κατάργηση της Υποδιοίκησης Χωροφυλακής Σαπών, καθώς και ο Σταθμός Χωροφυλακής Σαπών.  Με το άρθρο 3 ιδρύεται το Αστυνομικό Τμήμα Σαπών (Β' τάξεως) που υπάγονταν στη Διοίκηση Χωρ/κής Ροδόπης. Η εδαφική περιφέρεια του Α.Τ. ήταν ή ίδια του καταργουμένου Σταθμού Χωρ/κής Σαπών.  Η οργανική δύναμη της Υπηρεσίας ήταν: Ένας (1) Υπομοίραρχος, ένας (1) ανθυπασπιστής, δύο (2) Υπενωματάρχες και εννέα (9) Χωροφύλακες.  Επίσης, στο Αστ. Τμήμα Σαπών θα υπάγονταν και οι υφιστάμενοι Σταθμοί Χωρ/κής Κιζαρίου, Νέας Σάντας, Κέχρου, Αρριανών και Στρύμης.  Την ίδια εποχή ιδρύεται και το Αστ. Τμήμα Φιλλύρας.

    Στον τόπο μας και την περίοδο που έζησα εγώ, θυμάμαι ότι η χωροφυλακή, εκτός από την αποστολή της φύλαξης είχε και κοινωνικό χαρακτήρα. Σε κάθε ευκαιρία γινόταν μερικές εκδηλώσεις με πιο αξιόλογες αυτές του Πάσχα και της Πρωτοχρονιάς.  Οι επισκέπτες ήταν πολίτες των Σαπών, εκπρόσωποι επαγγελματιών και Συλλόγων και φυσικά οι φίλοι και οι συγγενείς των ανδρών της υπηρεσίας.  

Φωτογραφικό υλικό 

Από το 1924 ιδρύθηκε με έδρα τις Σάπες (Σάππαι) η Υποδιοίκησις Χωρ/κής Σαππών  και παράλληλα λειτουργούσε και ο Σταθμός Χωροφυλακής Σαπών, χωρίς να το γνωρίζω, υποθέτω ότι και οι δύο υπηρεσίες λειτουργούσαν στο ίδιο παλιό οίκημα του οποίου κάτοχος ήταν ο Δήμος Σαπών.  Το 1952, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Σαππών, παραχωρήθηκε στο Δημόσιο το οικόπεδο με το οίκημα που υπήρχε για τη στέγαση του Σταθμού Χωροφυλακής Σαππών.  Στις 13  Μαρτίου 1953 η απόφαση αυτή δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως με την υπογραφή του Βασιλέα Παύλου.  Ευχαριστώ τον καλό μου φίλο για την παραχώρηση της φωτογραφίας...

Σάπες, λίγο μετά το 1950.  Τη φωτογραφία αυτή την είχα αρκετούς μήνες στο αρχείο μου, αλλά δεν γνώριζα το κτίσμα που υπήρχε πίσω από την παρέα. Πρόσφατα, καθώς περιεργαζόμουν την πινακίδα που υπάρχει υπέθεσα ότι αναφέρεται σε κτίσμα των Σαπών. Η κορώνα για μας τους παλιούς μας οδηγεί εύκολα στην εποχή που στην Ελλάδα είχαμε βασιλεία. Διάβασα τα εξής: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗ - ΥΠΟΔ/ΣΙΣ ΧΩΡ/ΚΗΣ ΣΑΠΩΝ.  Καμμιά σχέση βέβαια με το σημερινό αστυνομικό Τμήμα. Τουλάχιστο ως προς την όψη, γιατί πρόκειται για το ίδιο μέρος και το ίδιο κτίσμα. Η διαφορά είναι ότι, εκείνη ακριβώς την εποχή γινόταν έργα αναμόρφωσης του κτίσματος και του αυλείου χώρου. Απόδειξη το μηχάνημα γκρέιντερ, όπως το ξέρω εγώ.  Δεν γκρεμίστηκε και δεν κτίστηκε καινούριο οίκημα, απλά έγιναν κάποια έργα   κι εκεί στεγάστηκε και στεγάζεται και σήμερα το Αστυνομικό Τμήμα Σαπών.  Κάποιο χειμωνιάτικο κυριακάτικο απογευματινό η παρέα των νέων ανέβηκε στο μηχάνημα και φωτογραφήθηκε: Πρόκειται για τους: Κίμωνα Μπακιρτζή, Γιάννη Σεραφειμίδη, Κώστα Παπαδόπουλο, Δημήτρη Σκοπιανό και Πολυχρόνη Πολυχρονιάδη. (Αρχείο: Δημ. Σκοπιανός).

Υποδιοίκησις Χωροφυλακής Σαππών: Γύρω στα 1960. Από το 1946 και μετά και για πολλά χρόνια το Α.Τ. Σαπών είχε σημαντική δύναμη Αξιωματικών και Χωροφυλάκων. Μάλιστα οι ανύπαντροι από αυτούς κοιμόταν σε θάλαμο μέσα στον ίδιο χώρο. Το κτίσμα αυτό επισκευάστηκε λίγο μετά το 1950 και υπάρχει ακόμη και σήμερα χωρίς να έχει αλλάξει από τότε ιδιαίτερα.  Υπήρχε ακόμη αίθουσα εστίασης και μαγειρείο με μόνιμο μάγειρο και μαγείρισσα. Χρέη μαγείρων έκαναν ο Σταύρος Τζανίδης (στη μέση της φωτογραφίας) και η γυναίκα του Χρυσάνθη. Από τις πληροφορίες που έχω ο Σταύρος εργάστηκε στη θέση αυτή από το 1946 μέχρι το 1968, όταν πέθανε ξαφνικά. (αρχείο φωτογραφίας: Άγγελος Τζανίδης).

Α.Τ.Σαπών, 1 Ιανουαρίου 1962: Κοπή βασιλόπιτας στην τότε Υποδιοίκηση Χωροφυλακής Σαπών από το διοικητή Νικόλαο Δρούλια. Η μικρή γιορτή γίνεται με την παρουσία πολιτών επισήμων και επαγγελματιών καλεσμένων. Αναγνωρίζω το Γ.Παπαδόπουλο και Χρήστο Τσιτσώνη, δήμαρχο, Τάσο Βεζυρίδη, Βασ. Μαλλίδη, Στ. Βαλασιάδου, Ηλία Γεωργιτσόπουλο,, Θ.Βαλασιάδη. (αρχείο Θ.Βαλασιάδη)

21/1/1962: Κοπή βασιλόπιτας στην τότε Υποδιοίκηση Χωροφυλακής Σαπών.  Διοικητής του τμήματος ο Νικόλαος Δρούλιας. Από τους αστυνομικούς αναγνωρίζω (με βοήθεια) μερικά πρόσωπα, αφού ήταν γονείς παιδιών κοντά στην ηλικία μου (Κομνηνακίδης Χρήστος, Λακατής, Οικονόμου, Μεϊντάνης Δημήτριος). Από τους πολίτες αναγνωρίζω τη μικρή Βάσω, κόρη του Οικονόμου, το Μωΐδη και τη γυναίκα του(κόρη του Θ.Τσάκου). Από τα μικρά παιδιά πρέπει να είναι η Μαρία (συμμαθήτριά μου) και ο Σταύρος Κομνηνακίδης. Επίσης τα ξαδέρφια Χρήστος και Χρυσάνθη Τζανίδου, εγγόνια του Σταύρου (μάγειρας του Α.Τ. Σαπών).  (Αρχείο: Γ. Ψωμιάδη).

Γιορτή την ημέρα του Πάσχα στην Υποδιοίκηση Χωροφυλακής Σαπών. Μας το φανερώνει η διακόσμηση του Τμήματος και με την επιγραφή "ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ". Την ίδια εκείνη εποχή γινόταν κάτι που σήμερα έχει καταργηθεί εδώ και χρόνια. Τις γιορτινές ημέρες η Διοίκηση, μέσα στα πλαίσια του κοινωνικού έργου, παράλληλα με την ευθύνη αστυνόμευσης,  οργάνωνε εκδηλώσεις και γιορτές με τη συμμετοχή Σαπαίων πολιτών. Εκείνο που θυμάμαι εγώ τη δεκαετία του 1960 και '70 ήταν τα πασχαλιάτικα γλέντια και ο χορός, περισσότερο στο στρατό , αλλά και στη Χωροφυλακή.   Από τους πολίτες αναγνωρίζω τους: Γ. Ζεϊμπέκο, Κ.Σαμαρά, Χ.Τσαβδάρη, Δημ. Ζαμπογιάννη, Σπ. Κηπουρό, Κώστα Ζαμπογιάννη, Βασ. Μαλλίδη, Αντ. Αντωνιάδη, Αθαν.Πρασίδη, Νερ. Μαλλίδη, Δημ.Σκοπιανό, Γεώργιο Πάπο, Τσαβδάρη, Τ. Πασχαλίδη, Στ.Σμυρνόπουλο, Γ. Παπαδόπουλο, πατέρα Νικόλαο. Από τους αστυνομικούς αναγνωρίζω το Χρήστο Κομνηνακίδη (με το πουλόβερ, μπροστά από τον Τάκη Ζαμπογιάννη).  (αρχείο Αθαν. Πρασίδη).

Σάπες 8 Μαρτίου 1963. Για πρώτη φορά βλέπω τμήμα ανδρών της Χωροφυλακής να αποδίδει τιμές σε κάποιο επίσημο πρόσωπο, που επισκέφτηκε το Δήμο Σαπών. Δεν γνωρίζω ποιο είναι. Από μια έρευνα διαπίστωσα ότι εκείνη την εποχή υπήρχε έναν τεταμμένο πολιτικό κλίμα και οι εκλογές ήταν συχνό φαινόμενο! Τον επίσημο συνοδεύει ο Δήμαρχος Σαπών Χρ. Τσιτσώνης και ο μουφτής του τόπου. Φυσικά και δέχομαι βοήθεια για την αναγνώριση προσώπων και γεγονότος! (αρχείο Γ. Ψωμιάδη). Με τη βοήθεια του Γ. Πρασίδη διαπιστώθηκε ότι το επίσημο πρόσωπο που επισκέφτηκε τον τόπο μας το 1963 ήταν ο Σόλων Γκίκας, υπουργός Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων και πίσω του ο βουλευτής Ροδόπης της Ε.Ρ.Ε. Σιανίδης Χρήστος.

Αστυνομικό Τμήμα Σαπών: 22/03/1967. Τα πρόσωπα που εικονίζονται είναι δυο συνάδελφοι που εκείνη την εποχή υπηρετούσαν στο Α.Τ. Σαπών. Η καταγωγή τους  από την Κρήτη. Πρόκειται για το Μαρίνο Σενίκ και το Γιώργο Ιερωνυμάκη.  Και οι δυο υπηρέτησαν περίπου την ίδια εποχή (1965-1970). Σήμερα και οι δυο παλιοί συνάδελφοι ζουν στο Ηράκλειο της Κρήτης. Ευχαριστώ το Γιώργο Μανουσάκη για την αποστολή της φωτογραφίας. 

Πάσχα στο Αστυνομικό Τμήμα Σαπών τον Απρίλιο του 1971. Τη φωτογραφία εντόπισα στην τοπική εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΠΟΨΗ". Η συμμετοχή των Σαπαίων στη γιορτή ήταν μεγάλη, ιδιαίτερα των επαγγελματιών και φυσικά και των μελών των οικογενειών των αστυνομικών. Στο χορό συμμετέχουν: ο διοικητής του Α.Τ. Σιαμπανόπουλος, ο Τελιόπουλος Χρήστος (δ/ντής της Εθνικής Τράπεζας Σαπών), Κιρκινέζης Παναγιώτης (έμπορος), Κομνηνακίδης Χρήστος (χωροφύλακας), Αντωνιάδης Ηλίας, Παπακυριαζής Δημ. (;), Τσαβδάρης Νίκος, Καβούνης Θανάσης και Ψωμιάδης Γιάννης.

Πάσχα στο Αστ. Τμήμα Σαπών: 9 Απριλίου 1972:  Παρέα αστυνομικών και πολιτών γύρω από τα τραπέζια εις υγείαν όλων. Υπάρχουν και μουσουλμάνοι που δε γνωρίζω τα ονόματά τους, αν και τις φυσιογνωμίες τους τις ξέρω. Από τους πολίτες γνωστοί είναι ο Γιάννης Ψωμιάδης και ο Γ. Λιπορδέζης. [αρχείο Γ.Ψωμιάδη].

Aστυνομικό Τμήμα Σαπών 2012 !!! - Εδώ ήταν ο θάλαμος στον οποίο κοιμόταν οι χωροφύλακες που δεν ήταν παντρεμένοι σε κρεβάτια όμοια των στρατιωτικών. Η σίτισή τους γινόταν σε διπλανό χώρο. Αν κι έχουν περάσει από τότε 50 χρόνια τίποτα δεν έχει αλλάξει, εκτός από μια λάμπα οικονομικής κατανάλωσης!!! Σήμερα το Α.Τ. Σαπών έφτασε στο κατώτερο σημείο υποβάθμισης. Αστυνομικοί δεν υπάρχουν και οι κλέφτες κάνουν πάρτι στις Σάπες. Σχετικά δημοσιεύματα έχουν γίνει σε πολλά μέσα στον τύπο. (φωτογραφία από το rodopinews.

      Σάπες 2012: Το Αστυνομικό Τμήμα Σαπών όπως είνα σήμερα. Ελάχιστες αλλαγές έγιναν τα τελευταία 50-60 χρόνια στην κτιριακή του υποδομή κι αυτές επιφανειακές. Το κτίριο είναι επικίνδυνο και έτοιμο για κατάρρευση!  Ευτυχώς υπάρχουν άνθρωποι ιδιώτες που αντικαθιστούν την αποστολή της πολιτείας!  Το αναφέρω γιατί μια κυρία που αγαπά την αστυνομία και εκτιμά το σημαντικό ρόλο της από το λιγοστό εισόδημά της διέθεσε χρηματικό ποσό για τη βελτίωση της πρόσοψης του κτιρίου, των κρατητηρίων και των ξύλινων καγκέλων. Το σημειώνω για να φανεί γιατί ποσά μιλάμε και πόσο ενδιαφέρονται οι αρμόδιοι!!!   Για κάποια χρόνια εδώ λειτούργησε και η Αγροφυλακή Σαπών, μέχρι την κατάργησή της. Όμως εκείνο που έχει υποβαθμιστεί τελείως είναι το προσωπικό του. Είναι ελάχιστοι και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες μιας ολόκληρης επαρχίας. Μάλλον οι κρατούντες θεωρούν ότι μεγαλύτερη αξία έχουν οι κατοικούντες στις πλούσιες περιοχές της Αττικής, παρά της ακριτικής πόλης μας. (φωτογραφία από το rodopinews.