Η ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ
  Η Πρωτομαγιά ήταν από τις ελάχιστες γιορτές, χωρίς θρησκευτικό περιεχόμενο, που έχουν διατηρηθεί ως τις μέρες μας, ίσως κατάλοιπο πανάρχαιων προχριστιανικών δοξασιών σχετικών με τη γονιμότητα και την καρποφορία της γης.
  Πριν ακόμη η εργατική κίνηση κάνει την Πρωτομαγιά σύμβολο κοινωνικών αγώνων, ο Θρακικός λαός τη γιόρταζε σαν νικητή του καλοκαιριού κατά του χειμώνα. Ο μήνας αυτός των λουλουδιών γεννά στις ψυχές των ανθρώπων πάρα πολλές δεισιδαιμονίες. Πίστευαν οι απλοϊκοί χωρικοί, πως είναι ο μήνας που πιάνουν τα μάγια και οι μάγισσες. Τη νύχτα της Πρωτομαγιάς, μπορούν να τους κλέψουν την εσοδεία, όπως π.χ. το γάλα των ζώων τους. 
  Με το χάραμα της Πρωτομαγιάς, οι Θρακιώτες συνήθιζαν να βγαίνουν στα χωράφια, να κυλιούνται μέσα στα σπαρτά και οι γυναίκες έκοβαν λουλούδια, με τα οποία έφτιαχναν στεφάνια και τα κρεμούσαν στην εξώπορτα, ενώ με πρασινάδες σχημάτιζαν το σημείο του Σταυρού για να κρατήσουν έξω το κακό.
  Το πρωτομαγιάτικο στεφάνι είναι, σχεδόν, το μοναδικό έθιμο που εξακολουθεί να μας συνδέει με την παραδοσιακή Πρωτομαγιά, μια γιορτή της άνοιξης και της φύσης με πανάρχαιες ρίζες, πλούσια σε εκδηλώσεις σε παλαιότερες εποχές.  Η Πρωτομαγιά είναι επίσημη αργία εδώ και πολλά χρόνια. Ως αργία τιμάται η εργατική πρωτομαγιά. Τον ξεσηκωμό δηλαδή της εργατικής τάξης για το δικαίωμα της εργασίας, της μόρφωσης, της διασκέδασης...

  Πέρα από αυτά όμως, η αργία της Πρωτομαγιάς ήταν και μια ευκαιρία, να συναντηθούν οι φίλοι και γνωστοί σε κάποια όμορφη τοποθεσία, την εποχή που η άνοιξη δημιουργεί ευχάριστα συναισθήματα για να διασκεδάσουν, να χαλαρώσουν, να πιουν ένα ποτηράκι ρετσίνα, να ψήσουν νόστιμους μεζέδες στη σούβλα, να τραγουδήσουν, να χορέψουν, να ζήσουν μια μέρα διαφορετική από τις άλλες.

  Κι εδώ στις Σάπες, τη μέρα της Πρωτομαγιάς, οι παρέες των φίλων, αλλά και οι οικογενειακές φιλικές παρέες  συναντιόντουσαν συνήθως στο "Δενδράκι", αλλά και σε άλλες τοποθεσίες που είχαν φυσικές ομορφιές, ποτάμια, δέντρα κλπ.   Ήταν εξ άλλου και ο ερχομός της άνοιξης που προκαλούσε την ευχάριστη διάθεση στους ανθρώπους για λίγη διασκέδαση και ξενοιασιά από τα καθημερινά προβλήματα. 

  Από τις φωτογραφίες που βρήκα διαπίστωσα ότι αγαπημένες τοποθεσίες των Σαπαίων ήταν το χωριό της Μέστης, η Συκορράχη, το ποτάμι της Νέας Σάντας. Όσοι πήγαιναν στο Δεντράκι, μάλλον περιοριζόταν σε μια βόλτα αναζητώντας τη δροσιά και την ομορφιά της πράσινης φύσης.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΣΤΙΣ ΣΑΠΕΣ

"Από την εκδρομήν της Συκοράγης 1924", γράφει σε χειρόγραφο σημείωμα η Βενετία Γουναροπούλου. Δυο φωτογραφίες της ίδιας ημέρας! Δεν έχει περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα από την εγκατάσταση των προσφύγων "στας Σάππας" και οι κάτοικοι προσπαθούν να βάλουν τη ζωή τους σε κανονικούς ρυθμούς στην καινούρια πατρίδα τους. Δεν έχω πληροφορίες για το λόγο που επέλεξαν να γιορτάσουν την Πρωτομαγιά στην τότε Συκοράγη. Ίσως το φυσικό περιβάλλον... Φωτογράφος ο Γεώργιος Κεπτσές, του οποίου πολλές μοναδικές φωτογραφίες έχω και από τον Ιωσήφ Νικολαΐδη, από το 1932 μέχρι και το 1936. Στην επάνω φωτογραφία αναγνώρισα από αριστερά, τη Βενετία Γουναροπούλου, τις κόρες της Αλκμήνη, Ματθίλδη (ανοιχτόχρωμη αμφίεση) και Δόμνα (σκουρόχρωμη αμφίεση). Από τα υπόλοιπα πρόσωπα ο Αρχιμανδρίτης δάσκαλος και ιερέας Ιωαννίκιος.. Στην κάτω φωτογραφία, όπου υπάρχουν περισσότερα πρόσωπα, με μεγάλη πιθανότητα, τολμώ να υποθέσω ότι ο ιερέας αριστερά είναι ο παπα-Λοΐζος. (ΑΡΧΕΙΟ ΦΩΤΟ: ΚΩΝ/ΝΟΣ ΔΗΜ. ΨΑΘΑΣ ).

Πρωτομαγιά 1924 στις Σάπες.  Μοναδική φωτογραφία από τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς στον τόπος μας.  Εντύπωση προκαλεί η παρουσία μόνο του ανδρικού στοιχείου, από τους μεγαλύτερους μέχρι το μικρότερο!  Δυο πινακίδες υπάρχουν. Στην πρώτη διαβάζουμε: "Αθάνατ.... 1η Μαΐου" στα ελληνικά. Στη 2η γράφει "1Η ΜΑΗ" στα βουλγαρικά. Δεν πρέπει να απορούμε, αφού το 1924, υπήρχαν ακόμη Βούλγαροι στον τόπο μας. Γύρω στα 4 πρόσωπα, υποθέτω που είναι οι Βούλγαροι (αριστερά). Ξεχωρίζουν από την αμφίεση. Αρκετά πρόσωπα τα έχω εντοπίσει και  σε άλλες παλιές φωτογραφίες που έχω. Ένα από αυτά  είναι ο Κων/νος Παγώνης (στη μεσαία σειρά, ο 4ος από δεξιά). Ήταν παντοπώλης και πατέρας του φίλου μου Σταύρου Παγώνη, που ζει στην Καβάλα. Δίπλα του, δεξιά  ο Αγγελίδης Λεωνίδας. Η φωτογραφία είναι ανηρτημένη στο ebay και πωλείται προς 9,99 δολ. Από εκεί την αλίευσα και ευχαριστώ το φίλο Παπαδάκη Τριαντάφυλλο για την κοινοποίηση.

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΕΙΣ ΤΑΣ ΣΑΠΠΑΣ το 1927: Από τις πιο παλιές φωτογραφίες με θέμα την Πρωτομαγιά. Είναι φανερό ότι οι πρόσφυγες Έλληνες γιόρταζαν την πρωτομαγιά κατά τρόπο οικογενειακό με φιλικές παρέες. Δεν είναι γνωστή η ακριβής τοποθεσία της φωτογραφίας, όμως είναι βέβαιο ότι θα ήταν κάπου κοντά σε κάποιο ποταμάκι, που τότε ήταν αρκετά και με τρεχούμενα νερά. Δεξιά φαίνεται και το ανεκτίμητης αξίας τότε γραμμόφωνο, που λειτουργούσε με μια μανιβέλα η οποία κούρντιζε ένα μηχανισμό οδοντωτών τροχών, όπως ακριβώς τα ρολόγια της εποχής!  Από τα πρόσωπα γνωστά είναι ο Πασχαλίδης ο Δημητράκης (δεξιά στην τελευταία σειρά), δίπλα του ο Κων/νος Παγώνης, ο Γιάννης Κιρκινέζης με το μόλις ενός έτους γιο του Παναγιώτη, δεξιά του η γυναίκα του Βασιλική, πίσως της ο Κων/νος Αγγελίδης.  Με τη βοήθεια της Βάσως Αγγελίδου του Λεωνίδα, αναγνωρίστηκαν και οι (στο κέντρο της παρέας),   Αγγελίδης Άγγελος και πίσω του η γυναίκα του Αγγελική. Στην αγκαλιά του ο γιος του Σταύρος.  Φωτογράφος ο Σταμ. Γ. Κεπτσές. (Αρχείο φωτό: Σταύρου Παγώνη).

Σάπες: Πρωτομαγιά 1928. Είναι η πιο παλιά φωτογραφία που βρήκα σχετικά με την πρωτομαγιά. Βλέπετε πριν από πόσα χρόνια, πως γιορταζόταν η πρωτομαγιά. Οι οικογένειες που βλέπετε είναι όλες ηπειρώτικης καταγωγής και το στοιχείο αυτό ήταν αφορμή για κοινές εκδηλώσεις κοινωνικού ή άλλου χαρακτήρα. Τη μοναδική αυτή φωτογραφία εντόπισα στο περιοδικό "Λαϊστινά Νέα"  σελίδα 22 - τεύχος 39. Όπως έγραφε και στη σχετική λεζάντα είναι οι οικογένειες του Θόδωρου Ζαμπογιάννη, του Κων/νου Μ. Ποάλα, του Σ. Νάκου, του Θόδωρου Τσάκου και του Καπέτση. Από τους αναφερόμενους εγώ πρόλαβα να γνωρίσω το Θόδωρο Τσάκο, σε μεγάλη ηλικία, ο οποίος είχε μανάβικο στη θέση δίπλα από την Εθνική Τράπεζα. Με χαρά θα δεχτώ για δημοσίευση οποιασδήποτε πληροφορία για τις οικογένειες αυτές. 

Σάπες 1947 - Πριν από 65 χρόνια Πρωτομαγιά στο παλιό πάρκο. Όπως έγραψα και σε άλλη σελίδα, στο χώρο που σήμερα βρίσκεται το Γυμνάσιο υπήρχε πριν από το 1950 το παλιό δημοτικό πάρκο. Ο χώρος αυτός ήταν από τους πιο αγαπημένους σε μικρούς και μεγάλους πολίτες των Σαπών. Η ημερομηνία της φωτογραφίας μας παραπέμπει στα 1947, στην περίοδο δηλαδή του εμφυλίου πολέμου. Παρ' όλα αυτά όμως οι άνθρωποι ζούσαν σε κανονικούς ρυθμούς, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της ημέρας. Εδώ φωτογραφίζονται δυο έφηβοι τότε καθισμένοι μέσα στην πρασινάδα του πάρκου. Είναι ο Κώστας Γιουφτσιάδης και ο Λευτέρης Αγγελίδης του Παναγιώτη. Θα ήθελα να σημειώσω ότι μέσα από τις πολυάριθμες φωτογραφίες του πρώτου, αλλά και άλλες του δεύτερου, μου δόθηκε η δυνατότητα να αποτυπώσω το κλίμα και το χρώμα μιας εποχής για τον τόπο μου. Στο βάθος άλλα μικρότερα αγόρια και κορίτσια μαζεύουν λουλούδια, για να θυμηθούμε ότι και τότε, μέσα σε σκληρές συνθήκες ζωής, ο ρομαντισμός υπήρχε... (αρχείο: Κώστα Γιουφτσιάδη).

Πρωτομαγιά γύρω στα 1950. Μια χαρούμενη οικογενειακή συγκέντρωση για Πρωτομαγιάτικη διασκέδαση, κάτω από τους χορευτικούς σκοπούς της γκάιντας. Συμμετέχουν οι οικογένειες του Χρ. Κηπουρού, Στ. Πάπου, Αντ. Αντωνιάδη, Αθ. Πρασίδη και Σπ. Κηπουρού, όλοι τους επαγγελματίες των Σαπών. Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Γιώργου Πρασίδη.

1951 - Πρωτομαγιά στη Μέστη. Τη φωτογραφία αυτή την ανακάλυψα πρόσφατα, στο αρχείο του Θόδωρου Βαλασιάδη. Για μένα έχει πρόσθετη αξία γιατί είμαι κι εγώ μέσα. Είμαι στην αγκαλιά της μάνας μου, 3 μηνών!!! Αναγνωρίζω στην επάνω σειρά τον πατέρα μου Ελευθέριο, τη μάνα μου Δημητρούλα, εγώ στην αγκαλιά, ο Δημητρός Γιουφτσιάδης με τη ντραμιτζάνα, ο Θόδωρος Βαλασιάδης. Κάτω ο Χαρ. Μαλλίδης, ο στρατιώτης και δεξιά ο Σταύρος Μακρής, ράφτης, με τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Το τρίτο παιδί από αριστερά είναι η αδερφή μου Πόπη. Είναι μια φιλική οικογενειακή παρέα από την Πρωτομαγιά στη Μέστη.

 (Προσθήκη κειμένου στις 17/5/2013: Πόσο μικρός είναι ο κόσμος!  Την ημέρα αυτή έλαβα μία επιστολή από τη Χίο! Μου την έστειλε ο Επαμεινώνδας Παρισίδης, γεννημένος το 1946 στις Σάπες! Είναι ο μικρός με το ποδηλατάκι. Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Παρισίδης (με τη γραβάτα) και μητέρα του η Μαγδαληνή (δίπλα στο στρατιώτη Χαράλαμπο Μαλλίδη), αδερφή του Σταύρου Τζανίδη.  Περίπου από το 1945 μέχρι το 1957, ο πατέρας του είχε καφενείο στο Σιδηροδρομικό Σταθμό της Μέστης. Μετά εγκαταστάθηκαν στη Χίο.  Η επιστολή του "Νώντα", με συγκίνησε κυρίως γιατί δυο άνθρωποι, που δεν έχουν συναντηθεί ποτέ, μέσα από τις παλιές φωτογραφίες, επικοινωνούν ως παλιοί γνωστοί και φίλοι. Ολόκληρη την επιστολή τη δημοσιεύω εδώ: )

 Σάπες Ενθύμιον Πρωτομαγιάς 1951. Αυτή και η προηγούμενη φωτογραφία είναι από την πρωτομαγιά του 1951, δηλαδή της ίδιας ημέρας. Όταν είδα τον μπαρμπαδημητρό και στις 2 φωτογραφίες αμφέβαλλα για τη χρονολογία. Παρατηρώντας όμως πιο προσεκτικά είδα ότι φοράει τα ίδια ρούχα με το ίδιο κασκέτο. Το άλλο πρόσωπο είναι ο Αλέκος Χαρισιάδης, που κρατάει ένα μπουκέτο λουλούδια. Ήταν έθιμο και που ακόμη και σήμερα τηρείται, τα λουλούδια αυτά είτε με τη μορφή στεφανιού, είτε ως μπουκέτο να κρέμονται έξω από την πόρτα του σπιτιού, ως ένδειξη του ερχομού της άνοιξης. Ακόμη, ενδιαφέρον έχει και το φόντο της φωτογραφίας, όπου πίσω διακρίνεται η κωμόπολη των Σαπών, ενώ δεν υπάρχει ακόμη η βλάστηση των δέντρων, το γνωστό μας "Δενδράκι" δηλαδή.

1951 - Πρωτομαγιά με τους φίλους στο Δεντράκι. Με τα ποτηράκια στο χέρι οι νεαροί Σαπαίοι γιορτάζουν την Πρωτομαγιά. Όμορφες στιγμές μιας παλιάς εποχής, που σήμερα κάποιοι ζουν και κάποιοι άλλοι έφυγαν. Από την παρέα, αναγνωρίζω το Θανάση Μπακιρτζή, το Γιάννη Σεραφειμίδη, το Βασίλη Μαλλίδη, το Φώτη Καραβασίλη.

1951 - Πρωτομαγιά στις Σάπες - Σκέφτηκα να μην αναρτήσω αυτή τη φωτογραφία λόγω της υπερβολικής φθοράς που είχε. Αλλά επειδή ήταν ενδιαφέρουσα και μετά από μιά ώρα επεξεργασίας στον Η/Υ διόρθωσα κάπως τα πράγματα. Η παρέα των νεαρών Σαπαίων της εποχής εκείνης, δεν παρέλειπε σε κάθε ευκαιρία να το ρίχνει έξω! Εδώ χορεύουν καλαματιανό την Πρωτομαγιά του 1953. Διακρίνονται: ο Θανάσης Μπακιρτζής, ο Βασίλης Μαλλίδης, ο Δημ. Σκοπιανός, ο Κώστας Παπαδόπουλος, ο Φώτης Καραβασίλης, ο Πολυχρόνης Πολυχρονιάδης και ο Λάκης Σταυρίδης. Όλοι τους έγιναν ελεύθεροι επαγγελματίες. Τη φωτογραφία μου έδωσε η οικογένεια του Φ. Καραβασίλη. Είναι τραβηγμένη κοντά στη σημερινή γέφυρα από το δημοτικό σχολείο προς το Δεντράκι.

1951- Πρωτομαγιά στις Σάπες. Από την ίδια παρέα, την ίδια ημέρα, άλλο στιγμιότυπο της διασκέδασης. Τους ρυθμούς συντονίζει το καταπληκτικό γραμμόφωνο και το κέφι λίγη ρετσίνα ή αγνό κρασάκι. Στη φωτογραφία ο Θανάσης Μπακιρτζής,, ο Λάκης Σταυρίδης, ο Βασίλης Μαλλίδης, ο Φώτης Καραβασίλης και ο Δημήτρης Σκοπιανός.

Συκορράχη 1952. Όπως και σήμερα, έτσι και τότε η Συκορράχη ήταν από τους αγαπημένους τόπους που προτιμούσαν οι Σαπαίοι να γλεντήσουν και να διασκεδάσουν τις ημέρες των αργιών. Η Πρωτομαγιά ήταν μια από αυτές. Το όμορφο και καταπράσινο περιβάλλον του χωριού προκαλούσε το ενδιαφέρον τους. Το ενδιαφέρον της φωτογραφίας έγκειται και στο εικονιζόμενο όχημα που διακρίνεται πίσω από την παρέα.  Όπως φαίνεται είναι ένα φορτηγό, που ακόμη και στην καρότσα του υπάρχουν πολλές νέες και νέοι έτοιμοι για να επιστρέψουν από το γλέντι της Πρωτομαγιάς.  Τα μέσα μεταφοράς τότε ήταν λιγοστά. Ιδιωτικά αυτοκίνητα δεν υπήρχαν, παρά μόνο μερικά αγοραία δημόσιας χρήσης. Επομένως όποιος διέθετε φορτηγό ήταν περιζήτητος για να βοηθήσει στις μετακινήσεις. Από τα άτομα που αναγνώρισα είναι, από αριστερά οι: Γιουφτσιάδης Δημητρός, Θόδωρος Αθανασιάδης,  Χαρίκλεια Γιουφτσιάδου, κάποιος αξιωματικός, Γιώργος Μουχταράκος και Δημήτρης Καραμουσαλίδης.

Σάπες: Πρωτομαγιά 1954: Δυο φίλοι ποδοσφαιριστές της Ελπίδας Σαπών, ο Χαντζή Χουσεΐν και ο Σταύρος Γιαννόπουλος, φωτογραφίζονται με ένα στεφάνι πρωτομαγιάτικο που το έφτιαξαν οι ίδιοι, πριν από λίγες ώρες καθώς ήταν με την υπόλοιπη παρέα τους στο "Δενδράκι". Το έφεραν για να το βάλουν στην πόρτα του καφενείου του πατέρα του Σταύρου, το οποίο βρισκόταν ακριβώς στην ίδια θέση που βρίσκεται σήμερα το οικογενειακό καφενείο του Σταύρου. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το φόντο της φωτογραφίας. Από τα κτίσματα που φαίνονται πίσω το μόνο που σώζεται είναι του Κώστα Ζαμπογιάννη (Μάρκετ). Πάνω από το κεφάλι του Σταύρου διακρίνεται η κατοικία του Ζαμπογιάννη, πάνω από το τότε μπακάλικο. Όλα τα άλλα κτίσματα έχουν γκρεμιστεί. Το σπίτι στο κέντρο της φωτογραφίας ήταν του Σωτήρη Καπζάλα (υφασματοπωλείο). Δεξιά το διώροφο κτίσμα στέγαζε επάνω την Εφορεία και κάτω ήταν καφενείο. Ακόμη πιο παλιά (προπολεμικά), αυτό ήταν το ξενοδοχείο "Αβέρωφ" του Στέργιου Παπαστεργίου.  Ακριβώς πάνω από το κεφάλι του Σταύρου θυμάμαι ότι εκεί ήταν το εμπορικό κατάστημα Ψιλικών του Βασίλη Μαλλίδη. Ο χώρος που φαίνεται κενός, σήμερα έχει γεμίσει με νέα κτίσματα μουσουλμάνων. (αρχείο Χαντζή Χουσεΐν).

1960: Πρωτομαγιά στις Σάπες. Πριν από 50 χρόνια μια παρέα με οικογενειακούς φίλους στρωματσάδα κάτω στο γρασίδι  και σε μια μεγάλη κουρελού σε κυκλικό σχήμα. Ο κλασικός τρόπος απόλαυσης των εδεσμάτων που όπως βλέπουμε στη φωτογραφία δεν έχουν έρθει ακόμη. Από τα πρόσωπα αναγνωρίζω τον πάτερ Νικόλα, το γιο του Γιάννο (επάνω ο μικρός με την άσπρη μπλούζα), ο Αλεξιάδης με τη γυναίκα του Σιδερή, (στα δεξιά της φωτογραφίας). Για τα άλλα πρόσωπα δεν είμαι απόλυτα βέβαιος. (αρχείο Γιώργου Ψωμιάδη).

Γύρω στα 1966 με '67.  Στον περίβολο της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου Kασσιτερών.  Από  γιορτή της Πρωτομαγιάς.  Τα πρόσωπα που εικονίζονται είναι ο Στέλιος και η Ευθυμία Κενανίδου και στη μέση η Θεοδώρα Μισσαρβίδου.  Στη φωτογραφία βλέπουμε τη νότια πλευρά της εκκλησίας. Δεν υπάρχουν οι κολώνες με τις χαρακτηριστικές καμάρες, που υπήρχαν στο ναό, σύμφωνα με φωτογραφίες του 1923. Τα μετέπειτα χρόνια λόγω φθοράς από το χρόνο και από την έλλειψη συντήρησης καταστράφηκαν. Δεν έχω πληροφόρηση για το πότε ακριβώς.   Αρκετά χρόνια αργότερα, έγινε η αναστήλωση των κιόνων...  (Αρχείο: Θεοδώρας Μισσαρβίδου).

Πρωτομαγιά 1962 σε κάποια περιοχή της Νέας Σάντας. Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Κώστα Γιουφτσιάδη. Είναι από μια παρέα φίλων στο ποτάμι της περιοχής της Νέας Σάντας, όπου γιορτάζουν την Πρωτομαγιά. Αναγνωρίζω από αριστερά (επάνω) τους: Γιώργο Πέτρογλου, Αγγέλα Μπεκιαρίδου, (;), Δημήτρης Μπεκιαρίδης, Σταύρος Αγγελίδης, (κάτω): Γιώργος Καραμανλής (οδοντοτεχνίτης) και Δημήτρης, που εργαζόταν στο φαρμακείο του Στέφ. Χαστά. Η μικρή στην αγκαλιά του είναι η Μαρία Γιουφτσιάδου. 

Πρωτομαγιά του 1963 στην Αγία Παρασκευή της Μάκρης. Όλη η οικογένεια Καζανιάδη ψήνει στη σούβλα το πατροπαράδοτο αρνί, που μάλλον είναι προς το τέλος του, έτοιμο για φάγωμα!  Πίσω μια πρόχειρη κατασκευή για την προφύλαξη από τον ήλιο ή τον αέρα. Τα πρόσωπα της φωτογραφίας: Γιώργος, Λάκης, Δημήτρης, Αθηνά Ευαγγελία (Λία), Αδριανή, Αλέκος και ένα ξαδερφάκι τους, ο Βαγγέλης από τον Πειραιά. (Αρχείο: Γ. Καζανιάδης).  

Πρωτομαγιά 1963 στο Δενδράκι. Παρέα φίλων μαθητών του Γυμνασίου Σαπών. Βλέπετε ότι ακόμη και τις αργίες οι τότε μαθητές ήταν υποχρεωμένοι να φορούν τα μαθητικά πηλίκια. Τα πρόσωπα της φωτογραφίας είναι ο Δημήτρης Μαυρίδης, ο Γιώργος Κρυστάλλης, ο Τάσος Καραθανάσης και ο Θανάσης Κρυστάλλης. (Φωτογραφία: αρχείο Γ. Ψωμιάδη).

1963 - Πρωτομαγιά στην Αετοκορυφή. Οικογενειακή παρέα γιορτάζουν την Πρωτομαγιά κάπου κοντά στην Αετοκορυφή. Μετά το παιχνίδι των μικρών ακολουθεί το χαρούμενο πρωτομαγιάτικο "τραπέζι" που έξω στη φύση πάντα ήταν στρωμένο κατάχαμα. Αν συγκρίνουμε τις σημερινές "Πρωτομαγιές"  δε θα βρούμε και μεγάλες διαφορές, εκτός από το κάρο που φαίνεται στο βάθος. Σήμερα πηγαίνουμε με τα αυτοκίνητα.  Τα πρόσωπα της φωτογραφίας: Σκαρλατάκη Βαγγελιώ (η μαμά μου) που κρατάει την αδερφή μου Στέλλα, η Δέσποινα Παπαδιαννάκη, Κνίκου Κων/νιά, Σμυλανάκη Μαρία, Σκαρλατάκης Ευθύμιος (θείος μου) και στα ποδια του εγώ [Ξένια], Σκαρλατάκη Θεοπούλα (στην αγκαλιά της η ξαδέρφη μου η Βασούλα), Παπαδιαννάκης Γιώργος, Καλούδη Βαγγελίτσα, Σκαρλατάκης Κώστας, Καλούδη Φωτούλα. Ο μπαμπάς μου μαλλον θα ασχολούνταν με το μεταφορικό μέσον...(το κάρο ήταν δικό μας). 

Ευχαριστώ την Ξένια Σκαρλατάκη για τη βοήθεια στα ονόματα.

1965 - Πρωτομαγιά στο "Δενδράκι".  Παρέα από τέσσερα κορίτσια σε μια αναμνηστική φωτογραφία στο όμορφο "Δενδράκι" που ήταν ο κλασικός τόπος επίσκεψης των Σαπαίων τέτοιες ημέρες, όταν οι οικογένειες παρέμειναν εντός της κωμόπολης. Εκεί υπήρχε πλούσια βλάστηση, νερό, καθαρή περιοχή και προπάντων ηρεμία και ομορφιά, συντροφιά με τα γλυκόλαλα αηδόνια! Από την παρέα των κοριτσιών αναγνωρίζω από αριστερά την Ξανθούλα Φωτακάκη (1), (;), την Αλκμήνη Πετροπούλου (3) και την Ευθυμία Δημοπούλου (4). Η φωτογραφία ανήκει στο αρχείο του Γ. Ψωμιάδη.

Πρωτομαγιά του 1965, στα Κασσιτερά. Στην παρέα της οικογένειας του Κώστα Μασσαρβίδη και ο πατήρ Νικόλαος, απολαμβάνει τα πρωτομαγιάτικα εδέσματα. Στην παρέα η Αντιγόνη, η μητέρα της Μάρθα, η μικρή Θεοδώρα και η γιαγιά Παρθένα.  Μια συνηθισμένη εικόνα της ημέρας και της εποχής εκείνης, όλοι κατάχαμα, χωρίς τραπέζια και καρέκλες. (Αρχείο: Θ. Μισσαρβίδου).

Πρωτομαγιά 1965, πάλι στο Δενδράκι. Εδώ μια παρέα από αγόρια. Φαίνεται ότι την ημέρα εκείνη ο φωτογράφος ο Γιώργος Ψωμιάδης ήταν επάνω στο Δενδράκι και φωτογράφιζε τις παρέες των παιδιών και των μεγάλων.  Τα πρόσωπα της παρέας είναι ο Γιούλης Κρυστάλλης, ο Γιώργος Αλεξίου, ο Θύμιος Ουρεϊλίδης και ο Θανάσης Κρυστάλλης.

1969 - Πρωτομαγιά στο "Δεντράκι". Την Πρωτομαγιά οι φιλικές οικογενειακές παρέες συνήθιζαν βγαίνουν με τα παιδιά τους για να περάσουν ευχάριστα τη μέρα αυτή. Εδώ είναι η Πάτρα Τζανίδου, η Λαφίνα Δημητριάδου και η Γεωργία Τζανίδου, με τα παιδιά τους.

Πρωτομαγιά γύρω στα 1975: Φιλικές και οικογενειακές παρέες σε μια αναμνηστική φωτογραφία από την Πρωτομαγιά. Αν και λείπουν οι άνδρες της παρέας, (ίσως μαζεύουν ξύλα για το ψήσιμο του αρνιού). Αναγνωρίζω τα πρόσωπα: Από αριστερά κάτω: Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Νικολέτα και Νίτσα Αντωνιάδου, Ρούλα Μπαλαμπουγιούκη, Μαρία Μπεϊλεκτσή, Χρυσούλα και ο μικρός Μηνάς Κοτσμπασίδης, Δήμητρα Μπεϊλεκτσή, Κούλα Παπαδοπουλου (;), (;). Επάνω: Ελένη Μαρίνου, Γιώργος και Μαίρη Τσομπανίδου. (αρχείο φωτογραφίας: Κούλα Παπαδοπούλου).

 Σάπες 1976:  Aπό τη γιορτή της Πρωτομαγιάς του 1976, είναι οι δυο παραπάνω φωτογραφίες και πρόκειται για την ίδια παρέα. Κάπου στην περιοχή του Εβρένου.  Στην πρώτη όλη η παρέα φορτωμένη στην καρότσα του τρακτέρ του Ηλία Πετρόπουλου, με συνοδηγούς τον καθηγητή Καυκαρκού Παναγιώτη και του Ελευθεριάδη Λευτέρη. Στη δεύτερη κάθονται όλοι κατάχαμα, περιμένοντας τον οβελία, που τον φέρνει ο μπάρμπα Ηλίας. Όλη η παρέα, άνθρωποι της ίδιας γειτονιάς. Οι οικογένειες του Πετρόπουλου Ηλία, της Ελευθεριάδου Παρέσας, του Αλέκου Χαρισιάδη με τις αδερφές του, του Κυριακόπουλου. Ανάμεσά τους και η Μαρία Γιουφτσιάδου με τις φίλες της Πόπη και Αλκμήνη.  Το σημαντικό γεγονός που θυμούνται όλοι τη μέρα αυτή, ήταν η απογευματινή είδηση του θανάτου του Αλέκου Παναγούλη.  (Αρχείο: Αλέκου Χαρισιάδη).