Σήμερα θεωρείται ότι το επάγγελμα [τέχνη] του σιδηρουργού έχει χαθεί! Παρ' όλα αυτά όμως ακόμη και σήμερα, στον τόπο μας, μπορεί κάποιος να συναντήσει νέα παιδιά, απόγονους των παλιών εκείνων τεχνιτών που συνεχίζουν την ίδια απασχόληση και μάλιστα με τον παλιό κλασικό τρόπο της χειροκίνητης φυσούνας!
Ένα από τα σιδηρουργεία των Σαπών ήταν αυτό του Σιαμπάν Χουσεΐν, το οποίο κάποια στιγμή σταμάτησε να λειτουργεί, όταν αυτός λόγω ηλικίας αποσύρθηκε. Τα παιδιά του δεν συνέχισαν την τέχνη του πατέρα τους. Η οικογενειακή παράδοση όμως βρήκε το συνεχιστή της και ήταν ο εγγονός του Αχμέτ Χουσεΐν. Ένας νέος άνθρωπος που φοίτησε στη Σχολή ................ και αποφάσισε να ασχοληθεί με την παλιά τέχνη του παππού του.
Το σιδηρουργείο βρίσκεται στην οδό Αναστ. Μπακάλμπαση εδώ και πολλά χρόνια. Δεν ήταν όμως πάντα εκεί. Ο πρώτος της οικογένειας Αχμέτ Σιαμπάν, όταν ήρθε στο Σαψί για πρώτη φορά από το χωριό Δοκός, που ήταν η καταγωγή του, έστησε τη νέα του δουλειά στην τοποθεσία "Τσαρσί", κοντά στο τζαμί, εκεί που υπήρχαν και άλλα σιδεράδικα.
Το επόμενο σιδεράδικο.
Γύρω στα 1990, το τότε δημοτικό Συμβούλιο με Δήμαρχο το Γιώργο Πολυχρονιάδη, αποφάσισε το γκρέμισμα πολλών κτισμάτων, γιατί κρίθηκαν επικίνδυνα. Ήταν τότε που γκρεμίστηκε και το σπίτι του Κων/νου Ποάλα, λανθασμένη απόφαση κατά τη γνώμη μου, αφού θα μπορούσαν οι υπεύθυνοι του τόπου να λάβουν υπόψη τους ότι οι οικισμοί αυτής της περιοχής άξιζε να συντηρηθούν και να ανακηρυχτούν ως παραδοσιακοί σημαντικής πολιτιστικής αξίας!
Τότε λοιπόν, όλα τα σιδεράδικα, απομακρύνθηκαν και μεταφέρθηκαν σε άλλα μέρη. Το εργαστήριο του Αχμέτ Σιαμπάν μεταφέρθηκε στην οδό Μπακάλμπαση και συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση άλλα τριάντα χρόνια με τον Αχμέτ Σιαμπάν Χουσεΐν.
Με το που μπαίνεις μέσα στο εργαστήριο, στη δεξιά πλευρά υπάρχει το καμίνι με τα πετροκάρβουνα και πίσω το φυσερό. Μπροστά το βαρύ αμόνι, πάνω στο οποίο ο νεαρός Χουσεΐν σφυρηλατεί με τη βαριοπούλα το κοκκινισμένο σίδερο, του δίνει το σχήμα που επιθυμεί. Η βούτα, το νερό, όπου σβήνει το πυρωμένο σίδερο τον βοηθούν στην εργασία του! Είναι εντυπωσιακό το γεγονός να βλέπεις ένα νεαρό άνθρωπο να συνεχίζει μια τέχνη που για όλους εμάς θεωρείται ένα επάγγελμα που χάθηκε εδώ και χρόνια!
Και για να βάλουμε τα πράγματα στη σειρά τους, ξεκινάμε την ιστορία μας από το αρχαιότερο μέλος της οικογένειας. Ήταν ο Σιαμπάν Αχμέτ, (δεν έχω φωτογραφία του), που γεννήθηκε κι έζησε όλα τα χρόνια της ζωής του στο χωριό Δοκός, που σήμερα ανήκει στο Δήμο Αρριανών. Χρονικά η περίοδος αυτή προσδιορίζεται γύρω στα 1900. Οι μνήμες από εκείνη την εποχή λένε ότι ο άνθρωπος αυτός ήταν παντρεμένος με 4 γυναίκες, κάτι που επιτρέπεται από τη θρησκεία τους.
Ένα από τα παιδιά του ήταν ο Αχμέτ Σιαμπάν, γεννημένος στα 1925 περίπου. Μετά τη Βουλγαρική Κατοχή, εγκαταστάθηκε στο "Σαψί" κι εκεί ασχολήθηκε με την τέχνη του σιδηρουργού. Όπως έγραψα πιο πάνω, το σιδεράδικο ήταν στην περιοχή "Τσαρσί", κοντά στο δεύτερο τζαμί που δεν έχει μιναρέ. Απέκτησε τέσσερα παιδιά. Τον Αχμέτ Σιαμπάν Χουσεΐν. Τον Αχμέτ Σιαμπάν Αλή, που έφυγε στη Γερμανία, όπου και ζει σήμερα. Τα άλλα δυο παιδιά του ήταν η Αϊσέ Σιαμπάν και η Φατμέ Αχμέτ Ογλού. Ο ίδιος πέθανε σε ηλικία 58 ετών.
Από τα τέσσερα παιδιά του, ο πρώτος, ο Αχμέτ Σιαμπάν Χουσεΐν, γεννημένος στα 1945 συνέχισε την τέχνη του πατέρα του από μικρή ηλικία και για πολλά χρόνια. Αξίζει να προσθέσω και το όνομα της γυναίκας του Ραζιέ, που ήταν ο πιο στενός βοηθός στη δύσκολη δουλειά του σιδερά! Απέκτησε δυο παιδιά, τη Φαχριέ, που ζει στη Γερμανία και τον Αχμέτ Σενόλ, που είναι δάσκαλος. Ο Σιαμπάν Χουσεΐν 75 χρόνων σήμερα ζει στις Σάπες, ως συνταξιούχος.
Και κλείνουμε τη σύντομη ιστορία της οικογένειας, με την επισήμανση ότι ο εγγονός του Χουσεΐν πήρε τη σκυτάλη της τέχνης του παππού του και πορεύεται προσπαθώντας να φτιάξει τη ζωή του, ακολουθώντας τα χνάρια των προγόνων του. Ακόμη πρέπει να σημειώσουμε ότι σήμερα οι συνθήκες εργασίας είναι καλύτερες από ότι παλιότερα, όμως πιο δύσκολη είναι η πώληση των εργαλείων που φτιάχνει, αφού έχει να συναγωνιστεί τις μεγάλες βιομηχανικές μονάδες, που κατασκευάζουν με σύγχρονους τρόπους τα ίδια αντικείμενα....
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Σάπες 1973: Και για να βάλουμε τα πράγματα στη σειρά τους, ξεκινάμε την ιστορία μας από το αρχαιότερο γνωστό μέλος της οικογένειας. Ήταν ο Σιαμπάν Αχμέτ (δεν υπάρχει φωτογραφία του). Παντρεμένος με 4 γυναίκες στο Δοκό, όπου κι έζησε όλα τα χρόνια της ζωής του. Ένα από τα παιδιά του ήταν ο Αχμέτ Σιαμπάν (στη μέση). Γεννήθηκε κι έζησε τα πιο πολλά χρόνια της ζωής του στο χωριό Δοκός. Σήμερα ανήκει στο Δήμο Αρριανών. Όταν ήρθε στο Σαψί για πρώτη φορά έστησε τη νέα του δουλειά στην τοποθεσία "Τσαρσί", κοντά στο τζαμί, εκεί που κάποτε υπήρχαν και άλλα σιδεράδικα. Στη φωτογραφία βλέπουμε δυο από τα 4 παιδιά του. Τον Αχμέτ Σιαμπάν Χουσεΐν, (δεξιά στη φωτό) που τον διαδέχτηκε στην τέχνη του σιδερά και τον Αχμέτ Σιαμπάν Αλή, (αριστερά) που ζει σήμερα στη Γερμανία.
Στην περιοχή ''Τσαρσί τζαμί" ήταν κάποτε όλα τα σιδεράδικα των Σαπών. Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο της οικογένειας και χρονικά προσδιορίζεται γύρω στο 1978. Δεν είναι τόσο παλιά, όμως η εικόνα δεν ήταν διαφορετική τα προηγούμενα χρόνια. Εδώ ξεκίνησε την τέχνη του σιδερά ο Αχμέτ Σιαμπάν, από το Δοκό και στη συνέχεια (πριν το 1970) τη συνέχισε ο γιος του Σιαμπάν Αχμέτ, τον οποίο γνωρίζουμε ο παλιοί των Σαπών.
Στο παλιό σιδεράδικο. Η εικόνα αυτή μπορεί να είναι ένας ύμνος στη γυναίκα σύντροφο, στη γυναίκα συνεργάτη. Σαράντα χρόνια σιδεράς ο Σιαμπάν, σαράντα χρόνια στο πλάι του η γυναίκα του Ραζιέ με το βαρύ σιδερένια εργαλείο να σμιλεύει το πυρωμένο σίδερο. Ταυτόχρονα μητέρα και νοικοκυρά στο σπίτι, να ανατρέφει τα παιδιά της! Πόσους ύμνους αξίζουν αυτές οι γυναίκες. Δίπλα στη μάνα του ο μικρός τότε γιος Αχμέτ Σενόλ, δάσκαλος σήμερα και δ/ντής στο Μειονοτικό Δημ. Σχολείο Δειλινών.
Σάπες, γύρω στο 2000 και κάτι... Φωτογραφία που αλίευσα από το διαδίκτυο και προέρχεται από το αρχείο του Κων/νου Καραγκιαβούρη, φωτογράφου στην Αλεξ/πολη (Φωτο STAR) με καταγωγή από τη Συκορράχη και απόφοιτος του Λυκείου Σαπών. Όμορφη φωτογραφία από το παλιό σιδηρουργείο του Σιαμπάν Χουσεΐν πριν τη μεταφορά του με τη μόνιμη βοηθό του τη γυναίκα του Ραζιέ! Και βέβαια, πάντα με το τσιγάρο στο στόμα!!!
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2003: Δεν ήξερα ότι ο Σιαμπάν από το 2003 ήταν "διάσημο" πρόσωπο. Η εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" σε Κυριακάτικη έκδοσή της δημοσίευσε σε μεγάλο μέγεθος το Σιαμπάν την ώρα της δουλειάς του στο παλιό σιδεράδικο. Όμορφη φωτογραφία και μακάρι να μπορούσα να βρω τη συγκεκριμένη εφημερίδα. Και κάτι ακόμη που παρατηρώ. Συγκρίνοντας τη φωτογραφία αυτή με την αμέσως επόμενη του 2004 στο καινούριο πλέον σιδεράδικο συμπεραίνω ότι η μεταφορά του παλιού στο νέο μαγαζί έγινε μεταξύ 2003 και 2004.
Σάπες, οδός Αναστ. Μπακάλμπαση: 2011: Γύρω στα 2003 ο Δήμος Σαπών μετέφερε όλα τα σιδεράδικα από το κέντρο της αγοράς σε μέρη εκτός οικισμού και στη συνέχεια να τα γκρεμίσει. Το ένα από αυτά, που δεν βρίκεται και τόσο έξω ήταν το νέο σιδεράδικο του Σιαμπάν. Εκεί δούλεψε τα υπόλοιπα χρόνια της επαγγελματικής του ζωής μέχρι να συνταξιοδοτηθεί.
Σάπες 2003: Ο Σιαμπάν Χουσεΐν την ώρα της δουλειάς του. Αυτή τη φωτογραφία την τράβηξα ο ίδιος, στο νέο σιδεράδικο, τότε που το Δημοτικό Σχολείο Σαπών ολοκλήρωνε μια σημαντική έρευνα για τα επαγγέλματα και τις τέχνες που χάθηκαν ή χάνονται στον τόπο μας. Τα όσα μας περιέγραψε ο ίδιος τότε, συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο που εκδόθηκε τό 2005.
Άλλη μια φωτογραφία από το ίδιο σιδεράδικο. Αριστερά ο Σιαμπάν Χουσεΐν. Το πυρωμένο σίδερο το κρατάει με μια τσιμπίδα και ο βοηθός του και εγγονός Χουσεΐν, με τη βαριοπούλα το χτυπά ώστε να του δώσει το επιθυμητό σχήμα.
2014, σχετικά πρόσφατη φωτογραφία, όταν ήδη ο Σιαμπάν Χουσεΐν είχε αποσυρθεί από τη δουλειά του. Όμως προέκυψε μια έκτακτη παραγγελία και ο ίδιος με βοηθό τη γυναίκα του δεν αρνήθηκε να εξυπηρετήσει τον παλιό του πελάτη. Έτσι δικαιολογείται και η εμφάνισή του, όχι με τα ρούχα της δουλειάς του δηλαδή... Από το 1970 περίπου, μέχρι το 2010, για σαράντα χρόνια, αδιάκοπη η δουλειά τους, ήρθε η ώρα της αποχώρησης! Δύσκολη η απόφαση, όμως το βάρος των χρόνων δεν επιτρέπει πλέον να χρησιμοποιούν τα βαριά εργαλεία, όσο και αν εφαρμόστηκαν πιο εύκολοι τρόποι δουλειάς.
2016 στο ίδιο σιδεράδικο. Η φλόγα στο καμίνι πυρώνει το μέταλλο, μέχρι τη στιγμή που θα είναι κατάλληλο για να πάρει το σχήμα που πρέπει με τη σφυρηλάτηση.
Υνιά... είναι ένα από τα είδη που έχουν ζήτηση σήμερα. Είναι εργαλεία απαραίτητα για τις γεωργικές εργασίες. Κατασκευάζονται σε αυτό το εργαστήριο. Διαπιστώνουμε όμως πως και το βαρύ σίδερο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως τετράδιο για μαθηματικούς υπολογισμούς!
Σύγχρονη φωτογραφία έξω από το σιδεράδικο. Άροτρα έτοιμα προς πώληση...
Σάπες 2019: Και το νεότερο μέλος της οικογένειας που συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση του σιδηρουργού, ο Αχμέτ Χουσεΐν, εγγονός του Αχμέτ Σιαμπάν Χουσεΐν. Τον γνώρισα πρόσφατα (Απρίλιος 2019) και μίλησα μαζί του. Γνωρίζει άριστα να γράφει και να μιλά την ελληνική γλώσσα. Ένας πολύ συμπαθητικός και ευγενικός νεαρός και από ότι φαίνεται και εργατικός. Του εύχομαι πάντα επιτυχίες στη ζωή του.
Φωτογραφία του1990. Επεξεργασμένη ψηφιακά! Κλείνουμε το αφιέρωμα για τους δυο αυτούς ανθρώπους που με ζήλο, αφοσίωση, με συνέπεια και εντιμότητα εργάστηκαν σκληρά! Στο παλιό σιδεράδικο ο Σιαμπάν Χουσεϊνμε τη γυναίκα του Ραζιέ ίσως αναπολούν τα χρόνια της νιότης τους και θα ήθελαν να γυρίσουν πίσω τα χρόνια εκείνα. Αυτό εξάλλου δεν επιθυμεί κάθε απόμαχος της ζωής;
ΠΡΩΤΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 07 / 04 / 2019
Η ΣΕΛΙΔΑ ΘΑ ΕΜΠΛΟΥΤΙΖΕΤΑΙ ΟΤΑΝ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΝΕΟ ΥΛΙΚΟ